Onder begeleiding van Leontien van Moorsel leren allochtone vrouwen uit Geuzeveld-Slotermeer fietsen. Tijdens de Fietsvriendinnentocht afgelopen donderdag waagden de vrouwen zich aan een rondje Sloterplas, een krachtige zuidoostenwind trotserend.
AMSTERDAM – 23 jan. Take 2: Het parkeerterrein voor sportpark Sloterparkbad is winderig en leeg. Leontien van Moorsel staat tussen een stuk of twintig fietsen. Een ander type fiets dan de voormalig wielrenster gewend is. Enthousiast vertelt ze voor een camera van haar promotieteam wat er deze ochtend te doen staat: Voor het project Ik Fiets fietst Van Moorsel vandaag mee met allochtone vrouwen uit Geuzeveld-Slotermeer en omstreken. Van Moorsel heeft de grootste moeite haar zwiepende haar uit het gezicht te houden, maar voordat de eerste regendruppels vallen, staat het op tape.
Het Sociaal Cultureel Planbureau stelde in 2008 dat allochtonen in Nederland gemiddeld aanzienlijk minder vaak fietsen dan autochtonen. Vooral Turken en Marokkanen fietsen veel minder vaak (ongeveer 10% van de ritten gaat per fiets) dan autochtonen (27% van de ritten). Het landelijke project Ik Fiets en de door het stadsdeel Geuzeveld-Slotermeer georganiseerde Fietsvriendinnentochten hebben als doel meer allochtone vrouwen op de fiets te krijgen.
Een lange tafel scheidt de ervaren fietsers van de beginnelingen. Voordat de fietsen beklommen worden (les nummer 1: steppen en opstappen), staat een speeddate met de toegewezen ‘fietsvriendin’ op het programma. Fietsvriendin Rachida (43) is al behoorlijk ervaren. Vijf jaar geleden heeft ze tien fietslessen gevolgd. Ze kon al een beetje fietsen, maar durfde het drukke verkeer niet in. ‘Iedere keer dat een auto mij passeerde, begon ik te zwengelen.’ Dat de lessen hun vruchten hebben afgeworpen, blijkt als ze vol zelfvertrouwen op de fiets stapt en in flink tempo naar het startpunt van de tocht fietst.
In een kleurrijke stoet fietsen zo’n vijfentwintig vrouwen door het park om de Sloterplas. Achterblijvers en kopgroep blijven goed in zicht door hun knalgele en -oranje hesjes, met “fietsles” op de rug. De hesjes vloeken mooi met de gekleurde hoofddoeken en oranje Unox-mutsen. De eerste val laat niet lang op zich wachten. Met de billen in de zachte berm. De beginneling laat zich niet kennen, klopt de modder van de rok en stapt weer op. Zelfs een ervaren fietser heeft moeite het stuur recht te houden bij de stevige rukwinden vlakbij het water.
Rachida ging samen met haar schoonzusje en vriendin op fietsles. Maar ze verleerden het weer snel, omdat ze buiten de les om nooit een fiets pakten.” Rachida was dertien toen zij vanuit Marokko naar Nederland kwam. Haar broer stond niet toe dat Rachida leerde fietsen. ‘Een meisje op de fiets, dat vond hij maar niets. Als hij weg was, pakte ik vlug de fiets uit de boks en oefende ik op een pleintje. Gelukkig zijn de tijden veranderd. Zijn dochters stappen met gemak op de fiets of in de auto.’
Zo nu en dan moet de groep wachten op achtergebleven fietsers. De bonte samenscholing blokkeert een groot deel van het fietspad. Een oudere man wil er langs. Hij geeft Clair Jansen, de begeleidster en organisator van de Vriendinnenfietstocht, een elleboogstoot. Ze valt. De man fietst hard door en steekt over zijn schouder een middelvinger op. De vrouwen roepen hem na. Tussen het hoge geroep klinkt een Marokkaans scheldwoord.
‘De meeste mensen reageren zeer positief wanneer ze ons zien fietsen. Ze waarderen het initiatief. Al is het soms best lastig om de aarzelend fietsende vrouwen, die moeite hebben met rechts aanhouden, te passeren. Maar af en toe krijgen we in het voorbijgaan een rotopmerking,” Clair kijkt wat beteuterd naar het gat in haar wollen wand en de modder op haar jas. ‘Het fietsen geeft me meer bewegingsruimte,’ vertelt Rachida, ‘Ik breng met gemak mijn twee jongste kinderen naar school en zwemles en stap zo op de fiets naar mijn ouders.’ Vroeger motiveerde haar oudste dochter Rachida om het fietsen te leren. ‘Nu zeurt ze dat we toch niet iedere keer de fiets hoeven pakken. Mijn dochter gaat liever met de bus.’
In de kantine van het Sloterparkbad warmen de fietsers hun handen aan koffie. Er wordt baklava en andere lekkernijen uitgedeeld. De score van de ochtend is hoopgevend: slechts drie ‘gevallen’ vrouwen. Groepjes opgeschoten tieners in zwemkleding lopen nonchalant langs de tafel, waar de meeste vrouwen nog steeds dik ingepakt aan zitten. Van Moorsel spreekt de vrouwen toe. “Dames, ik ben trots op jullie!” Er moet nog wel flink geoefend worden voordat iedereen klaar is voor de 35 of 65 kilometer van het fietsevenement, Lady’s Ride, dat op 7 juni plaatsvindt in Amsterdam. ‘Rachida, zullen we morgen weer oefenen? Vanmiddag koop ik een eigen fiets,’ vraagt haar buurvrouw.
Foto: www.anush.nl. De naam Rachida is gefingeerd.