Over de schouder van een grootmeester

Photo by Joris Brussel
Photo by Joris Brussel

Van 15 tot en met 31 januari vindt in Wijk aan Zee het jaarlijkse Corus Chess Tournament plaats. De Amsterdamse schaakgrootmeester Dimitri Reinderman strijdt mee in de grootmeester B-groep.

Wijk aan zee – In de badplaats maakt de organisatie van één van ‘s werelds grootste schaaktoernooien zich 21 februari op voor de vijfde speeldag van de A-, B- en C-groepen. Deze categorieën bestaan elk uit veertien schakers, die gebaseerd op hun puntentotaal bij de internationale dan wel Nederlandse (sub)top horen.

Tien minuten voor aanvang schuifelt het laatste groepje Russisch pratende deelnemers sporthal de Moriaan binnen. Ondertussen fietst een man onverstoorbaar tegen de wind in, op de drie kilometer lange toegangsweg van Wijk aan Zee. Het is Dimitri Reinderman (37), een beroepsschaker die de zevende plaats inneemt in het Nederlandse schaakklassement. Exact op tijd wandelt hij naar de wedstrijdtafel waar op dat moment ook zijn Sloveense tegenstandster Anna Muzychuk (20) plaatsneemt. Samen zijn ze de twee laagst geplaatste spelers in de B-groep. Hun positie is tot stand gekomen op basis van hun ‘FIDE-rating’. Dit is een cijfermatige indicatie voor de sterkte van schakers, gebaseerd op de wedstrijdpunten die ze tijdens al hun toernooien en competitiepartijen binnenhalen.

Doodse stilte
In de hoek van de sportzaal spelen in totaal 42 beroemde dan wel redelijk bekende schakers tegen één van hun tegenstanders en de tijdsdruk van de schaakklok. Op een paar meter afstand volgen een honderdtal toeschouwers de partijen in doodse stilte. Bij de publieksingang staat een bord: “Gsm uit. Bij de eerste overtreding € 10 boete, bij de tweede € 25 en bij de derde ontzegging.”

Nadat alle schakers vijf minuten hebben geposeerd voor de pers is Muzychuk als eerste aan zet. Volgens het speelrooster speelt zij met witte stukken, wat betekent dat ze mag beginnen. Vanaf de publieksruimte is te zien hoe ze voortdurend om zich heen kijkt. Een paar toeschouwers melden fluisterden dat ze best een mooie vrouw is. Reinderman heeft daar weinig oog voor. “Het is gewoon een jong meisje van twintig”, is zijn oordeel na afloop. Wel merkt hij achteraf op dat de Spaanse grootmeester Shirov voortdurend met zijn voet op de grond bonkte.

Terwijl sommige spelers na een zet hun stoel verlaten om bij andere tafels te kijken, blijven Reinderman en zijn opponente gedurende de hele partij op hun plek. De winnaar van 1998 in de B-groep van dit toernooi tuurt ruim drie uur lang in één houding naar het bord.  Tussen de hekken door zijn alleen zijn rug, achterhoofd en schouders zichtbaar.

Wimbledon
In de tussentijd is de persruimte gevuld met het getik op tientallen toetsenborden. Fotografen en cameralui zijn druk in de weer om de wedstrijden via beeldschermen bij te houden, terwijl de organisatie alles in goede banen probeert te leiden. Tussen de snoeren en pc’s schrijft een tekstschrijver van de NOS ter plekke nieuwsberichten op teletekst.

Even is een stranddorpje dat nog geen drieduizend inwoners telt het centrum van de wereldwijde schaakwereld. Het internationaal topschaken is dan ook een  “reizend circus”, zoals Ton de Vreede het betitelt. Hij is aanwezig als liefhebber en teamcaptain van schaakclub Schrijvers Rotterdam, waar Reinderman in competitieverband voor uitkomt. “Dit is niet zo maar een toernooi. Vandaag zijn we op het Wimbledon op het gebied van schaken.”

Getruukt?
De partij tussen Reinderman en Muzychuk is overwegend in evenwicht, stellen commentatoren in de perskamer. Uiteindelijk eindigt de wedstrijd in een remise, oftewel een gelijkspel.  Zonder veel emoties bloot te geven, verdwijnt Reinderman naar de persruimte. Daar klimt hij achter een pc om lopende schaakwedstrijden van concurrenten te volgen. Dan neemt de denksporter plaats achter een schaakbord, waar hij een praatje maakt met journalisten en binnendruppelende spelers.

Reinderman blikt terug op  zijn partij op een manier die voor leken net zo begrijpelijk is als de voetbalanalyses van Johan Cruijff.  “Ze opende met  ‘één-vier’ zoals ze vaker start. Bovendien leek het er op dat haar pionnen zwak zouden worden. In het eindspel werd het drie tegen drie op een vleugel, met de koning aan de andere kant. Dus ontstond er een situatie die niet te winnen valt.  De uitkomst is niet verkeerd, aangezien ik als tweede mocht beginnen”, concludeert hij.  Op dat moment loopt Zhaoqin Peng naar Reinderman toe. Deze deelneemster aan de C-groep  is zijn teamgenote bij Schrijvers Rotterdam. “Ben je getruukt?” vraagt zij aan hem. Hij knikt. De betekenis van zowel de vraag als het antwoord blijven voor de omstanders in het ongewisse.

Schuin achter hun hoofden hangt een speelschema waarop staat vermeld dat Muzychuk op de tiende plaats en Reinderman op de laatste plaats in de groep staat.  “Ik had vooraf aan dit toernooi gehoopt op betere resultaten, maar ik heb in de  eerste vijf potten slechte zetten gedaan.”

Er resten nog acht partijen in de B-categorie. “Aankomende dagen moet ik tegen de sterkere tegenstanders van de poule. Dus is het weer tijd voor voorbereiding.” Reinderman laat verdere analyses, naborrelen en de faciliteiten van de spelershotels voor wat ze zijn. In plaats daarvan fietst hij vanuit Wijk aan Zee naar het treinstation in Beverwijk om naar huis te gaan. Thuis kan hij rustig eten en zich klaarmaken voor morgen. Het is het leven van een kalme topsporter die aan grootheidswaan geen boodschap heeft.