Pionieren binnen de perken

Foto: Alexander Leeuw
Foto: Alexander Leeuw

De gemeente organiseerde deze week een “woondateavond” om mensen bij elkaar te brengen die samen een kavel willen kopen en een bouwproject aan te gaan. Op een strook land in de Houthavens van 170 bij 41 meter zullen de komende jaren hun woonhuizen worden gebouwd. De inschrijving loopt van 1 februari tot 1 april.

AMSTERDAM, 17 januari – In de Houthavens, aan het IJ ten westen van het Centraal Station, ligt een beschikbaar stuk grond: blok 0. De prijs van een standaardkavel, van 41 bij 8,10 meter, is 1.143.500 euro – al gauw te veel voor één particulier, maar voor een groep is het beter te doen. Daarom organiseert de gemeente deze “woondateavond”, zodat mensen kunnen besluiten om samen een zelfbouwproject te beginnen. Het vindt plaats in Strand West, een onopvallend gebouwtje gelegen naast blok 0. Normaal worden er feesten en vergaderingen gehouden, maar op deze avond worden nieuwe contacten gelegd voor het bouwen van woonhuizen. Tenminste, dat is de bedoeling.

Binnen draait rustige loungemuziek en de barmannen gaan af en toe rond met schalen hapjes. Rood sfeerlicht schijnt over de houten tafels en vloer. Op acht tafels geven groepen aan wat hun plannen zijn voor blok 0. Een bord geeft aan dat ze op zoek zijn naar leden en op de tafels liggen A4’tjes waarop de bezoekers zich kunnen inschrijven.

Strand West. Foto: Alexander Leeuw
Strand West. Foto: Alexander Leeuw

De gemiddelde leeftijd van de bezoekers ligt boven de 40; de meesten zijn reeds huisbezitters. Dieke Cornelissen loopt tussen de mensen door en maakt af en toe een praatje. Ze is consultant voor de Gemeente Amsterdam en vanavond is ze hier om de mensen te helpen elkaar te vinden.
De tent is tien minuten na aanvang al aardig vol, met enkele tientallen mensen die geïnteresseerd op de acht tafels kijken waar architecturale ideeën uitgestald liggen: flyers waarop kort de hoofdlijnen worden uitgelegd – niet zelden draagt de kop een uitroepteken; schematische driedimensionale aanzichten waarin elke kleur een appartement van bepaalde grootte aangeeft en eerdere projecten, geïllustreerd door foto’s van helder verlichte, strak ingerichte huizen.

Opbouw kavels
“De totale lengte van de beschikbare grond voor de kavels is 170 meter. De kavels worden uitgegeven vanaf een breedte van 8,10 meter. Alle kavels zijn 41 meter diep. Op elke kavel komen twee gebouwen. Een gebouw langs de Haparandaweg van 23 tot 29 meter hoog en een gebouw langs de waterkant van minimaal 4 en maximaal 14 meter hoog. Daartussen is een laag beschikbaar voor onder andere parkeren, collectieve voorzieningen, tuin en kantoorruimte.
Als een groep of bedrijf meer dan 8.10 meter af wil nemen, is dat mogelijk. De kavel is te verlengen met steeds 0.30 meter, met een onbeperkt maximum. Wel moet er na elke 25 meter een architectonisch nieuw gebouw verrijzen, zodat er een gevarieerde straat ontstaat met wisselende architectuur.”
Bron: www.blok0.nl]

Ineke en Jolande uit Sloten zijn nog niet ver met hun plannen, maar ze zijn enthousiast. “Ik wil weleens wat nieuws, want ik woon al dertig jaar op dezelfde plek”, zegt Jolande. Dit is wat anders dan verhuizen naar een huis dat al gebouwd is. Als je hier je eigen huis laat bouwen, ben je een pionier!”

Aan de bar staat een vrouw met haar jas nog aan. Op haar naambordje staat dat ze Marriet heet en dat ze een groep zoekt om een kavel mee te kopen. Ze is sceptisch over de avond.  “Dit is toch meer voor mensen met een grote portemonnee.” Ze is bang dat andere mensen geïnteresseerd zijn in het ontwerpen van hun eigen huis en weinig anders, wat de mogelijkheid om de prijs laag te houden moeilijk maakt.

De muziek wordt uitgezet zodat de groepen die op zoek zijn naar leden een korte presentatie kunnen geven. Dirk de Jager, wethouder van Amsterdam-West, noemt de aanpak van blok 0 een nieuwe manier van ontwikkelen. Projectdirecteur Co Stork: “We moeten samen gaan bouwen op deze plek, waar industrie en stad elkaar ontmoeten.  Het is de mooiste plek van Amsterdam.” Dan presenteren de groepen zich. Een daarvan, ‘Klein maar fijn’, beschrijft zich als een “groep die weinig nodig heeft”. ‘De Hoofden’ zoekt een brede doelgroep, met “een goedkoop maar interessant bouwpakket voor één bewoner en voor diens buurman een top notch project.” Alle groepen zijn enthousiast, creatief en vol met ideeën. Sommige groepen maken gebruik van aannemers en ontwikkelaars. Alle groepen hebben architecten beschikbaar.

Intussen gaat het daten weer verder. Marriet praat met consultant Cornelissen over haar twijfels. Ze vindt het jammer dat de avond zijn doel, groepen geïnteresseerden bij elkaar brengen, lijkt te missen. “De architecten overheersen, wij kijken er alleen naar.” Cornelissen zegt meerdere mensen gesproken te hebben die gelijke wensen als Marriet, met wie ze haar in contact wil brengen. Marriet moet weg, dus ze besluiten een andere keer verder te praten.

Nadat Marriet vertrokken is, legt Cornelissen  uit dat ze hier is om mensen bij elkaar te brengen, maar ze begeleidt ze ook na deze avond. Marriets bezwaar dat het een tentoonstelling van het enthousiasme van architecten is, heeft ze eerder op informatieavonden meegemaakt. “Op deze avond nemen inderdaad de professionals het initiatief in plaats van de particulieren. Mensen vinden het ook fijn als ze concreet kunnen zien wat de plannen zijn en daarvoor zorgen de architecten.”

Co Stork en Dirk de Jager leggen uit dat er wel bouwregels zijn. Die worden uitgelegd in een boekje dat de bezoekers bij binnenkomst krijgen. De gedetailleerdheid van de plannen doet vermoeden dat er weinig ruimte overblijft voor echte creativiteit. Stork en De Jager zeggen dat dat wel meevalt. Binnen de aangegeven grenzen kan er nog steeds gevarieerd worden in de breedte en hoogte van de bouwprojecten en de hoogte van de verdiepingen kan grotendeels zelf bepaald worden. Zoals het credo van de groep ‘’t Groene IJ’ luidt: “ultieme vrijheid binnen de kaders”.

Chris van ‘De Hoofden’ ziet wel ruimte voor creativiteit. “Een verdieping moet wettelijk minimaal 2,60 meter hoog zijn.” Hij wijst naar een computerscherm met foto’s. “Maar als je de verdiepingen hoger maakt, dan kun je binnen die hoge verdieping met kamerconstructies meer ruimte creëren. Een hoge huiskamer met een blok voor de keuken, met daarbovenop de slaapkamer, bijvoorbeeld.”

Het is tien uur en het daten loopt op zijn einde. Strand West is nog niet leeg, maar de bezoekers zijn weg. Alleen de architecten lopen nog langs elkaars tafels en staan aan de bar ideeën uit te wisselen.