Langdurig werklozen 'terug bij af'

Rekenfout
Een terugslag die wellicht voorkomen had kunnen worden. Bij het opmaken van de jaarrekening 2011 ontdekte de DWI dat er een flinke fout was gemaakt bij de raming van het budget. De drastische bezuinigingsmaatregelen hadden meer effect dan verwacht. Zoveel zelfs dat de DWI, zonder het treffen van maatregelen, dit jaar 17 miljoen euro dreigt over te houden. Geld dat men bijvoorbeeld had kunnen gebruiken voor de re-integratie van langdurig werklozen. Uit onderzoek van adviesbureau KPMG bleek dat de verantwoordelijken binnen de DWI niet op de hoogte waren van de hoeveelheid re-integratieplaatsen en hoelang de contracten doorliepen.

Mede door het overschot bij de DWI, dreigt de re-integratiespaarpot van de gemeente te vol te raken. Dat lijkt op het eerste gezicht een voordeel, maar is in werkelijkheid een probleem. Amsterdam krijgt per jaar een budget van het Rijk voor re-integratie van werklozen. Dit geld mag uitsluitend hiervoor worden ingezet en wel in datzelfde jaar. Zodra het spaartegoed het jaarbudget met meer dan een kwart overstijgt, moet het overtollige geld worden teruggeven. Dit jaar zou het gaan om 25 miljoen euro. Het risico dat dit gebeurt, werd extra verhoogd door de bezuinigingen die het budget deden krimpen. Een te volle spaarpot kan ook consequenties hebben voor het geldbedrag dat de gemeente volgend jaar krijgt. Het lijkt zo immers dat Amsterdam met minder uit de voeten kan.

Om dit te voorkomen heeft de DWI de begroting voor 2012 aangepast. Voor mensen die meer steun nodig hebben om aan een baan te komen, komt 11,5 miljoen euro vrij. In de actualisatie van het Meerjarenbeleidsplan Participatie gaat de gemeente zich opnieuw richten op de doelgroep waar ze eigenlijk geen geld meer in wilden steken. 17.500 langdurig werklozen kunnen vanaf november een brief verwachten waarin ze worden uitgenodigd voor een gesprek. De activeringsplekken zullen niet terugkomen, maar de DWI wil wel opnieuw gaan bepalen hoe deze mensen ervoor staan en of ze wellicht aan werk kunnen worden geholpen.

Kwetsbare doelgroep
SP-Gemeenteraadslid Maureen van der Pligt is verontwaardigd. Volgens haar lijkt het erop dat het geld het beleid bepaalt in plaats van andersom. “Het ene moment ben je niet meer naar werk toe te leiden en het volgende moment kun je het ineens wel als het geld op moet.” De bezuinigingen zijn volgens Van der Pligt overhaast doorgevoerd. Er werd te makkelijk omgegaan met een zeer kwetsbare groep. “Mensen waren ondergeschikt aan het beleid, en dat bleek dus onbetrouwbaar.”

Ook Ceren wil graag aan de slag in het Tattoo Museum. (Foto: Steffi Weber)
Daar is Tenge het niet mee eens. De rede voor de “actualisering” van het beleid heeft te maken met voortschrijdend inzicht, zegt Tenge, en niet zozeer met het feit dat er geld over is. “In 2011 zijn zo’n 700 langdurig werklozen uitgestroomd naar werk. Een deel van deze mensen blijkt dus wel degelijk in staat te zijn een betaalde baan te krijgen. Nu er geld over is, zou het vreemd zijn om dat niet in te zetten.” Dat mensen die eigenlijk werden gezien als kansarmen op de arbeidsmarkt ineens toch een baan vinden, komt volgens hem mede door een verandering in de aanpak van de DWI. “We zijn individueler gaan kijken naar de klanten. En we leggen nu de nadruk op wat mensen kunnen en willen. Dat werkt blijkbaar goed.”

Ook DWI-Cliëntenraadslid Marko de Haan ziet een omslag in de denkwijze binnen de DWI en is daar blij mee. Dit neemt niet weg dat hij de gang van zaken absurd vindt. “Eerst keihard gaan bezuinigen en dan nu opnieuw gaan kijken of deze mensen niet misschien toch iets kunnen presteren op de arbeidsmarkt – dat is natuurlijk vreemd. Bovendien staat een aantal van deze mensen er nu slechter voor dan een jaar geleden. Ze zijn teruggevallen in hun oude patroon. Terug bij af. Veel werk was in dit opzicht tevergeefs.”

Dit geldt in ieder geval voor Ceren. Zij is het afgelopen jaar hard achteruit gegaan. Ze is weer aangekomen en heeft, naast haar depressie, diverse lichamelijke klachten. Ook haar Nederlands is gebrekkiger geworden. “Door de depressie vergeet ik veel, zelfs met Turks heb ik soms moeite.” Een baan is binnen afzienbare tijd geen reële optie. Ceren wil graag aan de slag in het Tattoo Museum. Of dat gaat lukken is nog niet zeker, maar ze gaat in ieder geval al vast een fiets aanvragen bij de DWI: een driewieler.

* Naam is om privacyredenen gefingeerd.