“Marktconform is een toverwoord tegenwoordig”, zucht Jetti Bär vanachter haar toonbank in de Reestraat, een van de 9 Straatjes. Ze blaast de rook van een sigaret haar winkel Fifties & Sixties in. Het is er overvol. Sierlijke jaren zestig lampen, oude typemachines, vintage posters. “Vanaf april ben ik weg. Mijn huur zou verhoogd worden en uiteindelijk 1000 euro per maand gaan stijgen. Dat kan ik gewoon niet opbrengen.”
In 2009 betaalde een winkelier in de 9 Straatjes nog tussen de 500 en 700 euro huur per vierkante meter. In 2014 is dit gestegen tot 600 tot 1100 euro per vierkante meter. Dat blijkt uit het onderzoek Winkelhuren Amsterdam van het vastgoedadviesbureau DTZ Zadelhoff. Het voorbeeld van Jetti Bär en haar winkel staat dus niet op zichzelf.
Volgens Jos Hesselink, vastgoedadviseur bij DTZ Zadelhoff, is die huurstijging simpel te verklaren. “De 9 Straatjes zijn populairder dan ooit, zowel bij toeristen als Amsterdammers, en daardoor ook bij winkeliers. Er is véél meer vraag dan aanbod.”
Couleur locale
De 9 Straatjes zijn de afgelopen jaren zo populair geworden doordat veel straten in het Nederlandse winkellandschap filialiseren. “In iedere straat zie je wel Blokker en H&M, of je nou in Den Bosch loopt of in Den Haag.” De 9 Straatjes hebben een sterke couleur locale. Daarmee vormen ze een aangename aanvulling op het steeds eenzijdiger wordende winkellandschap van Nederland.
De panden in de 9 Straatjes zijn in handen van particulieren, vastgoedondernemers en Stadsherstel Amsterdam. Met name Stadsherstel stond altijd bekend om de lage huurprijzen. “Wij hebben heel vaak panden gerestaureerd op plekken die niemand aandurfde, zoals de 9 Straatjes in de jaren zeventig”, vertelt Peter Goutbeek van Stadsherstel. Nu de straatjes zo gewild zijn, stijgen de prijzen van Stadsherstel ook mee. “Dat is het principe van marktwerking. Al zitten wij met 350 tot 400 euro per vierkante meter nog onder het bedrag dat in het onderzoek van Zadelhoff gepresenteerd werd.”
Goutbeek legt uit dat Stadsherstel steeds minder subsidie van de gemeente en het Rijk krijgt om monumentale panden te restaureren. “Wij hebben als restaurerende instelling geld nodig voor onze projecten. Nu moeten we die grote bedragen zelf op een commerciële manier opbrengen.”
Gemengde gevoelens
Peter Goutbeek heeft gemengde gevoelens over die stijgende huurprijzen in de 9 Straatjes. “Niet alle winkeliers kunnen die huren betalen. Veel eigenzinnige ondernemers die de 9 Straatjes dat authentieke gevoel geven, zullen waarschijnlijk verdwijnen. Ze maken plaats voor grote, internationale winkels. Ik ben daarom wel bang dat de 9 Straatjes ten onder gaan aan hun eigen succes.” Tegelijkertijd ziet Goutbeek nieuwe kansen. “Sommige ondernemers vertrekken naar de Pijp, waardoor dat gebied zich juist meer kan ontwikkelen als winkelgebied. Dynamiek maakt een stad waardevol.”
Lony Scharenborg is gebiedsmanager van de 9 Straatjes. Ze is door de ondernemersvereniging aangesteld en houdt zich ook bezig met huurkwesties. “Ik denk dat diversiteit uiteindelijk de meeste waarde oplevert voor dit gebied. Verschillende soorten winkeltjes moeten naast elkaar blijven bestaan.”
Scharenborg ziet steeds vaker dat zelfstandige ondernemers ook grote merken gaan voeren in de 9 Straatjes. Voorbeelden hiervan zijn de winkels van de merken Moskou en Velours. “Zo blijven kleinere ondernemers hier toch vertegenwoordigd.” Daarnaast zijn er volgens Scharenborg tegenwoordig nog wel degelijk zelfstandige ondernemers die zich vestigen in dit gebied. “De galeries Yellow Corner, Bij Ons Vintage en Carré d’artistes zijn recente voorbeelden.”
“Dit gebied kan gezond blijven als de verhuurders niet het onderste uit de kan willen halen. Ze moeten niet alleen voor het snelle geld gaan.” Ze vindt dat daarom meer gekeken moet worden naar de langetermijnontwikkeling van de 9 Straatjes. “Want uiteindelijk hebben alle partijen hier hetzelfde belang: de Amsterdamse binnenstad zo aantrekkelijk mogelijk houden.”