Werklozen aan een baan helpen door ze in te zetten op metrostations. Dat is het doel van het project ‘gastheerschap’ van stadsdeel Nieuw-West. Donderdag traden drie kersverse gastheren aan op station Lelylaan.
Donderdagochtend staat een opvallend groepje mannen in fluorescerende jassen tussen de forenzen op station Lelylaan. De meeste zijn duidelijk herkenbaar als gemeentelijke handhavers en politieagenten van het Veiligheidsteam Openbaar Vervoer (VOV). Drie gele jassen zijn onbekender in dit deel van Nieuw-West. ‘Gastheer’ staat er op hun rug.
Een van hen loopt naar een man die gehaast zijn fiets aan een lantaarnpaal vastzet. “Meneer, wilt u uw fiets even in de rekken parkeren?” De man knikt en zet met dezelfde haast zijn fiets een aantal meter verder in het rek. De gastheer loopt tevreden terug naar de groep handhavers.
Gastheerschap
Het project ‘gastheerschap’ is een initiatief van stadsdeel Nieuw-West. Werkzoekenden worden ingezet als gastheer of –vrouw op verschillende plekken in het stadsdeel. Ze fungeren als aanspreekpunt en spreken mensen zelf actief aan op ongewenst gedrag. Nieuw-West zette eerder gastheren in op het Osdorpplein, het Sierplein en Plein ‘40-‘45. Vanaf donderdag lopen drie kersverse gastheren en een gastvrouw op de stations langs metrolijn 50 tussen Amsterdam Sloterdijk en Amsterdam Zuid.
De drie gastheren – de gastvrouw is vandaag niet aanwezig – beginnen een beetje onwennig, maar vastberaden aan hun eerste werkdag. Dogukan (18) en Talip (26) zitten in het laatste jaar van de Veiligheidsacademie in Schagen. Voor hen is het gastheerschap de laatste stage. Gastheer Henk (49) is al enige tijd werkloos. Alle drie hopen ze vanuit hier door te stromen naar een reguliere baan.
“Het mes snijdt aan twee kanten”, zegt een woordvoerder van stadsdeel Nieuw-West. “De gastheren doen werkervaring op en verhogen tegelijk de subjectieve veiligheid op de stations.” Frank van Schaik, handhaver bij het VOV, legt de betekenis van ‘subjectieve veiligheid’ uit: “Mensen voelen zich veiliger als ze een gele jas zien, zo simpel is het”. Van Schaik en zijn collega Theo van Bentum begeleiden de gastheren.
Fietsenoverlast
De belangrijkste taak in de eerste weken is fietsenoverlast tegengaan. “Fietsen die buiten de rekken staan geparkeerd, leiden tot gevaarlijke situaties bij calamiteiten”, zegt Van Schaik. “Mensen moeten hun fiets in de rekken parkeren. Dat kun je op twee manieren handhaven. Door meteen boetes uit te delen, of door de tijd te nemen en mensen op hun gedrag aan te spreken. Wij kiezen voor die laatste aanpak: de sociale manier.”
De gastheren zijn daarbij een welkome aanvulling op het veiligheidsteam. Ze hebben geen speciale bevoegdheden, maar fungeren als ‘oren en ogen’. Ze spreken mensen aan op hun gedrag en helpen zo het aantal foutparkeerders terug te dringen. Bij ruzie of confrontatie schakelen ze het VOV in. Een van de punten op het takenlijstje dat de gastheren bij zich dragen: ‘Nooit laten verleiden tot scheldpartijen, discussies of uitspraken’.
Appeltje, eitje
“Wat is jullie eerste indruk?”, vraagt Van Schaik als de mannen in een GVB-kantoortje aan de koffie zitten. “Appeltje, eitje”, vindt gastheer Dogukan. Zijn gele jas hangt over een stoel, waardoor zijn blauwe overhemd met beveiligers-V zichtbaar is. “Ik liep stage bij inbraakpreventie, en sprak daar per week duizenden mensen aan.” Dogukan heeft bovendien een EHBO-cursus en weerbaarheidstraining gehad. “Maar die heb ik gelukkig vandaag nog niet hoeven gebruiken.”
Buiten is het inmiddels rustiger geworden. “Station Lelylaan is een echt piekstation. Tijdens de spits is het druk, maar daarbuiten wordt het station minder gebruikt”, vertelt VOV-er Van Schaik. Maar ook dan is er genoeg te doen. Een vrouw vraagt de weg naar het World Fashion Centre. De gastheren helpen haar de goede kant op. Een andere belangrijke kerntaak van de mannen is namelijk het beantwoorden van reizigersvragen. Mensen moeten zich welkom voelen op het station. Wat dat betreft kan je het woord ‘gastheer’ heel letterlijk nemen.