De Negen Straatjes zijn te druk en te gevaarlijk, vindt de gemeente. Om die reden was het populaire winkelgebied bij het Spui in augustus en september 2015 als experiment overdag in het weekend autovrij. De ongelukken namen niet af, maar juist toe. Een oplossing is er nog steeds niet.
CENTRUM – Drie meisjes met winkeltassen willen de kruising van de Wijde Heisteeg en de Herengracht oversteken. Ze kijken naar links en rechts of de weg vrij is. Het is maandag half vier, de eerste Amsterdammers komen van hun werk. Een jongeman met haast fietst door de smalle steeg. De meisjes wachten netjes, maar de fietser slaat rechtsaf. “Hé, had je niet je hand uit kunnen steken?”, roept een van de meisjes verontwaardigd.
Misverstanden komen vaker voor in de drukke Negen Straatjes, maar het loopt niet altijd goed af. Om de doorstroom en veiligheid te verbeteren sloot wethouder Verkeer Pieter Litjens (VVD) de Straatjes voor auto’s in het weekend. In augustus en september reden er overdag geen auto’s. Toch telde de gemeente aan de hand van camerabeelden juist meer ongelukken en bijna-ongelukken. Tim van Laar van De Kaaskamer in de Runstraat is niet verbaasd. Hij denkt dat de achteloze toerist de boosdoener is. “Die toeristen hebben nu al moeite met opletten. Zonder auto’s is het nog onduidelijker dat de straat geen stoep is.”
Gekkenhuis
Fietsers knallen de hoge bruggen af, snorfietsen rijden harder dan hun brommer wettelijk mag gaan. De smalle stoep van de Wolvenstraat wordt geblokkeerd door fietsen en snorfietsen, waardoor de toeristen gedwongen worden op straat te lopen – waar ze dan weer bijna worden aangereden door een haastige fietser. Of, als de toerist echt pech heeft, door een auto.
Volgens de eigenaar van Atelieramstrdm op de Huidenstraat, die niet met zijn naam op internet wil, is dit nog niets. “Op zaterdag en zondag, dan is het pas gekkenhuis.” Toch vindt hij een autovrije Negen Straatjes geen goed idee. Hij legt de schuld ook niet bij de toeristen, maar bij de fietsers. “Zij racen de smalle straatjes door zonder met iets of iemand rekening te houden. De Straatjes moeten niet autovrij worden, maar fietsvrij.”
Een deel van de omwonenden is juist wel positief over het autovrije experiment. Zonder auto’s waren de Straatjes rustiger en hadden ze minder last van lawaai, zeiden bewoners in een discussie met ondernemers en politici van stadsdeel Centrum. Uit een enquête in kader van het experiment bleek dat sommige bewoners ook vinden dat de drukte hoort bij leven in de stad. Zij zijn juist trots dat de Negen Straatjes zoveel bezoekers trekt.
Besluiteloosheid
De gemeente en het stadsdeelbestuur zijn al twee weken met elkaar in gesprek, maar weten zelf ook niet meer wat ze ermee aan moeten. “Het zou kunnen dat het experiment de tweede fase ingaat”, zegt een woordvoerster van stadsdeel Centrum. Het plan is tijdelijk drie mogelijkheden tegelijk uit te proberen: in drie Straatjes alle verkeer weren, in drie Straatjes alleen fietsers toestaan, en in de resterende drie fietsen en auto’s vrij baan te geven. Voetgangersborden en belijning zouden de situaties moeten verduidelijken. “Maar het zou net zo goed kunnen dat het helemaal wordt stopgezet”, zegt de woordvoerster.
Tim van Laar van De Kaasmaker zou het niet erg vinden. “Zo druk is het nou ook weer niet. Alleen met Kerst en in de zomermaanden loopt het wel eens helemaal vol, maar dat vind ik juist gezellig.” De eigenaar van Atelieramstrdm ziet een verkeersvrije Negen Straatjes in ieder geval niet zitten. “Onze klanten moeten hier wel kunnen komen. Zonder auto of fiets wordt dat een stuk moeilijker.”
Een stelletje staat weifelend op de stoeprand, kijkend naar al het aankomende verkeer. De eerste twee bestelbusjes slaan linksaf, zonder richtingaanwijzer. De fietser erachter knalt rechtdoor. Nog een keer goed kijken: links, rechts, nog een keer links. Veilig. Hand in hand snelwandelen ze naar de overkant.