Elke tien minuten een trein in 2028

Amsterdam Centraal (Foto: Jasper Bol)
Amsterdam Centraal (Foto: Jasper Bol)
Wie de werkzaamheden rondom Amsterdam Centraal al zat is heeft pech. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu zet samen met ProRail in op spoorboekloos reizen in 2028, en daar zijn heel wat aanpassingen voor nodig.

CENTRUM – Amsterdam Centraal moet in 2028 meer treinen kunnen verwerken. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu en ProRail willen met het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS) de spoorcapaciteit in Nederland beter benutten. In 2028 moeten er zes intercity’s en zes sprinters per uur over het spoor rijden op drukke trajecten. Daarvoor zijn aanpassingen aan het spoor en aan de stations nodig, ook in Amsterdam.

‘Spoorboekloos reizen’, reizen zonder te hoeven letten op de vertrektijden van de trein. Dat is het doel van het PHS. “Het idee erachter is dat de reiziger wat minder neurotisch op de minuutjes hoeft te letten. Er komt er toch om de tien minuten een trein”, aldus John van Rootseler van ProRail. Daarvoor zijn meer intercity’s en sprinters nodig. Om ruimte te maken voor die treinen zal de snelheid omhoog moeten, legt Rootseler uit. Daarvoor moeten wissels glooiender gemaakt worden en seininstallaties geoptimaliseerd zodat treinen dichter op elkaar kunnen rijden.

Aanpassingen Amsterdam Centraal
Amsterdam moet daardoor meer treinen en passagiers kunnen verwerken. Volgens de huidige plannen worden de goederensporen (de sporen zonder perron) weggehaald zodat perrons, trappen en roltrappen verbreed kunnen worden. Ook de oosttunnel onder het station wordt breder gemaakt. Om de treinen meer ruimte te geven worden de spoorbruggen bij centraal vernieuwd, wordt er bij Dijksgracht een ongelijkvloerse kruising gebouwd en komt er een nieuw opstelterrein in de Westhaven waar meer treinen geparkeerd kunnen worden.

Geluid- en trillingsoverlast
Als treinen sneller rijden dreigt het gevaar dat omwonenden meer last krijgen van geluid en trillingen die de voorbijrazende treinen veroorzaken. Rolf Wiemer, geluidstechnicus bij ProRail: “Op plekken waar we een toename verwachten, gaan we in de woningen meten.” Dat zal vanaf deze zomer gebeuren. Computermodellen van de resultaten moeten uitwijzen of er sprake is van een grote toename van trillingen en overlast.

Er zijn enkele maatregelen die de overlast kunnen beperken. Zo kunnen onder de rails rubberen matten en onder dwarsliggers rubberen zolen worden geplaatst om het trillen te verminderen. Een veel duurdere maatregel zou zijn om ondergrondse diepwanden aan te leggen; betonnen muren die tot 15 meter ondergronds komen. Diepwanden voorkomen dat trillingen de funderingen van gebouwen bereiken. Wiemer noemt die maatregel ‘verschrikkelijk’ vanwege de hoge kosten en de omvang van de werkzaamheden.

Financieel tekort
Nu al kampt het project met een financieel tekort. Vorige week raakte het programma in opspraak doordat het tekort van aanvankelijk 84 miljoen veel groter blijkt te zijn. Staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA) heeft dat vrijdag in een brief aan de Tweede Kamer laten weten. Ze spreekt van een ‘substantieel’ tekort. Dijksma wil de boekhouding van ProRail door laten lichten door een extern bureau. Verder gaat de staatssecretaris in overleg met ProRail, NS en goederenvervoerders bekijken welke besparingen mogelijk zijn om de tekorten weg te werken.

Voor ProRail is het nog te vroeg om te bepalen waarop bezuinigd kan worden. Mercedes Grootscholten van ProRail: “Wij wachten de uitkomsten van herberekening af en kunnen nu nog niets zeggen over eventuele bezuinigingen. Geluids- en trillingsmaatregelen zijn wettelijk verplicht dus daar kan ter zijner tijd niet aan getornd worden. We gaan intussen door met de planning.” Grootscholten benadrukt dat Dijksma in haar brief schrijft dat het tekort niet wordt veroorzaakt door kostenoverschrijdingen van de projecten, maar doordat bezuinigingen van kabinet Rutte I niet zijn gehaald.

Vanaf 2020 wil ProRail beginnen met de werkzaamheden. Volgens Grootscholten hebben zich nog geen Amsterdamse belangenorganisaties gemeld die bezwaren hebben tegen de plannen. ProRail en het ministerie van Infrastructuur en Milieu organiseren in maart nog twee inloopbijeenkomsten waar omwonenden en belangenorganisaties zich kunnen laten informeren over de plannen.
______________________________________________________________________________________________

Cijfers
– In 2028 moeten op drukke trajecten zes intercity’s en zes sprinters per uur gaan rijden; elke tien minuten moet een intercity of sprinter vertrekken.
– Amsterdam Centraal verwerkt in 2016 zo’n 180.000 reizigers per dag. ProRail verwacht dat dit aantal zal groeien naar maximaal 267.000 per dag in 2028.
– Deze week werd bekend dat het financieel tekort voor het landelijke Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS) veel meer bedraagt dan de eerder geschatte 84 miljoen.