"Toeristen spreiden. Hoe gastvrij is dat?"

Het Damrak in Amsterdam (Foto: Jasper Bol).
Het Damrak in Amsterdam (Foto: Jasper Bol).
Amsterdam bouwt duizenden huizen, verwelkomt massa’s toeristen en biedt hulp aan vluchtelingen. De hoofdstad is populairder dan ooit, maar hoe gastvrij is zij? NAP onderzoekt het. Deze keer: hoe gastvrij is Amsterdam voor toeristen?

Het is er altijd druk, op het Damrak. Vanaf het Centraal Station loopt een onophoudelijke stroom toeristen vanaf het station richting De Dam, of andersom. Ter hoogte van Tours & Tickets is het even nog meer dringen geblazen. Een groep toeristen verzamelt zich rondom een jongedame met een rode jas. Ze houdt een bordje omhoog. ‘Bruges’. Als een schoolklasje lopen de toeristen even later achter de rode jas aan, over de Prins Hendrikkade naar Hotel Barbizon Palace. Voor het hotel verdwijnen ze in een touringcar. Op naar België.

Burgemeester Eberhard van der Laan lijkt die uitstroom van toeristen alleen maar toe te juichen. Vorige week moedigde hij in een interview in Het Parool Rotterdam aan om meer toeristen op te vangen, om zo de drukte in Amsterdam te beteugelen. Toeristen ervaren Amsterdam nu nog als een erg gastvrije stad. Maar hoe denken ze daar in 2030 over?

Het is precies de spreiding van toeristen waar Zef Hemel zijn vraagtekens bij zet. “Hoe gastvrij is dat?” Hemel is bijzonder hoogleraar groot-stedelijke problematiek aan de Universiteit van Amsterdam. Hij vindt het een schrikreactie omdat de toestroom van toeristen ineens zo snel gaat. Maar die toestroom komt niet helemaal uit de lucht vallen. “Dat weet je als er dertig musea worden opgeknapt. Die worden allemaal tegelijk opgeleverd en dan komen er een heleboel mensen”, zegt Hemel lachend.

Hij vindt dat Amsterdam paniekerig handelt, terwijl het einde van de toestroom nog niet in zicht is. “Laten we ons gaan instellen op een verdubbeling van het toerisme.” Volgens Hemel is de oplossing niet om toeristen te weren uit het centrum of te spreiden over andere steden. “Laten we dit gewoon eens heel goed doen en gastvrij zijn.”

Een oplossing die Hemel aandraagt is het verdelen van toeristen in time slots. Het van tevoren aankopen van een bepaalde tijd waarin toeristen een attractie kunnen bezoeken. “We weten allemaal dat deze enorme stroom wordt aangewakkerd door een paar bestemmingen in de stad.” Het moet de toegankelijkheid van de stad waarborgen.

Die overstroming van toeristen heeft er volgens Hemel toe geleid dat Amsterdam een nieuw hart nodig heeft. “Het centrum heeft het zwaar te verduren. Dat wordt steeds meer het domein van toeristen.” Daarom moet er daarnaast een centrum voor Amsterdammers komen. Volgens Hemel wordt dat de Zuidas, die al aan het veranderen is van karakterloze kantoorlocatie tot een ‘echt centrum van de metropool’. “Er worden meer woningen gebouwd. Daardoor komen er ook steeds meer voorzieningen, zoals winkels. De volgende stap is een echte centrumvoorzieningen.”

Er is nog een obstakel dat de centrumvorming op de Zuidas in de weg ligt. “Die lelijke snelweg. Die heeft de Rijksoverheid nog steeds niet opgeruimd.” Maar vanaf volgend jaar wordt gewerkt aan de ondertunneling van de snelweg. Volgens Hemel voldoet de Zuidas dan helemaal aan de eisen om het nieuwe hart van Amsterdam te worden.

De commerciële oplossing van Tours & Tickets om de toeristen naar België te brengen, is van korte duur. Volgens de folder worden de toeristen over 11,5 uur weer afgezet in het centrum. Een overnachting in Brugge behoort nog niet tot de mogelijkheden.


Cijfers
– Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) was Amsterdam in 2014 met 5,3 miljoen buitenlandse hotelgasten de grote trekpleister in Nederland.
– De provincie Noord-Holland kwam mede door de populariteit van Amsterdam op een aantal van 7,4 miljoen buitenlandse gasten in 2014. Dat is ruim de helft van alle buitenlandse toeristen in Nederland in dat jaar.
– Hoogleraar stedenbouwkunde Zef Hemel denkt dat dit aantal nog wel eens kan verdubbelen.