Frans weet het zeker: Aziaten stammen af van muggen. Eric bedacht breedband internet, maar vroeg nèt te laat octrooi aan. En Robin liep een carrière mis in de TomTom’s. Welkom in Kriterion.
AMSTERDAM, 11 feb. Goedkope drank. Goede films. En gezelligheid. Dat is Kriterion. Zonder pretenties, iedereen komt er. Kinderen uit de buurt die naar Pipi Langkous gaan, studenten die zich na college volgieten en `s nachts waggelend de deur uitgaan en rare snuiters die in andere cafés worden weggekeken. Kriterion is laagdrempelig, zoals dat heet. En dat merk je. Het is er niet erg schoon. Lege bierglazen staan vaak een uur op tafel. De bar kan bedekt zijn met plasjes bier. De wc’s ruiken soms naar een open riool. Om elf uur `s ochtends schalt er knalharde hiphop uit de boxen. Maar dat is de charme van Kriterion.
Kriterion is na de Tweede Wereldoorlog opgericht door studenten uit het verzet en is, na de Uitkijk, de oudste bioscoop van Amsterdam. Kriterion is een non-hiërarchische vereniging zonder winstoogmerk. Er werken veertig studenten die samen de bioscoop en het café exploiteren met als resultaat een omzet van meer dan een miljoen euro per jaar. Er is geen baas of bedrijfsleider, iedereen is gelijk. En iedereen is welkom.
Zo heb je Frans. Frans ‘van boven de 70’ komt al veertig jaar in Kriterion. Hij is één meter zestig lang en heeft een gespierd lichaam voor een bejaarde. Geen grammetje vet. Zijn lange witte haar hangt tot zijn schouders. Zijn witte baard is nog langer. Eigenlijk ziet hij eruit als een kabouter. Elke avond drinkt hij een koffie verkeerd en geeft hij de plantjes water. ‘Die kindjes hier weten niet hoe ze met planten moeten omgaan.’ Elke avond komt hij aanzetten met een verfrommeld plastic tasje vol brood dat hij heeft ‘opgescharreld.’
Elke avond probeert hij het brood te slijten aan de barman, want ‘anders gaat het naar de eendjes.’ Elke avond heeft de barman toevallig al gegeten. Frans houdt er opmerkelijke denkbeelden op na. Hij was geoloog van beroep en weet zeker dat de aarde op 24 november 2028 ophoudt te bestaan. Dan gaat de aardas kantelen en moet je zorgen dat je ergens hoog op een berg zit, anders ga je eraan. Zijn evolutietheorie is niet onomstreden. Frans vocht in de jaren vijftig met het Nederlandse leger in Korea en is ervan overtuigd dat Aziaten afstammen van muggen.
Een andere vaste gast is Robin. Hij wordt Robin ‘dubbele Jameson’ genoemd. Robin is een echte stamgast die praat over van alles en nog wat. Van Ajax tot Obama. Hij is erg intelligent, maar verslaafd. In een uur tikt hij met gemak zes dubbele Jamesons weg. En dat uren achter elkaar. Hij studeerde vroeger informatica aan de UvA aan de overkant en komt al twintig jaar in Kriterion. Robin studeerde af met de oprichter van TomTom.. Die vroeg hem of hij samen een bedrijfje wilde beginnen in navigatiesystemen. Robin zag er geen brood in.
Tenslotte heb je Eric. Eric is uitvinder. Zijn uitvindingen worden regelmatig gestolen. Zo bedacht hij breedband internet, maar daar gingen anderen mee aan de haal. Eric ziet er uit als een seriemoordenaar die net uit een Hitchcock film is gestapt. Een dikke buik, geaccentueerd door zijn ingezakte houding. Zijn grijsblonde haar hangt onverzorgd over zijn bolle kop. Zijn tanden zijn verrot, voor zover ze er nog zijn. Zijn ogen liggen meters diep in zijn oogkassen. Hij gaat nooit zitten, maar loopt op en neer met een Jupiler in de hand en een vage grijns op het gezicht. Die grijns richt hij bij voorkeur op jonge studentes. Eric trekt al vanaf zijn tiende van gesticht naar gesticht. ‘Op mijn twaalfde vonden ze me vuurwapengevaarlijk. Hèhè.’ Als hij niet vastzit, komt hij bij Kriterion en bedenkt hij megalomane projecten. Zijn nieuwste plan is om Nederland te voorzien van kunststof snelwegen met een internetnetwerk in het wegdek. ‘Die slijten niet zo snel.’ Of ik niet met hem een onderneming wil starten, want technisch is het allemaal rond. ‘Ik moet alleen nog de politiek bewerken en jij hebt politicologie gestudeerd.’