'Jezus was toch wel echt een man'

Vrouwenemancipatie en religie gaan soms lastig samen. De tradities van thuis botsen met de gewoontes van hier. In de Badr-moskee in Bos en Lommer probeerden aanhangers van verschillende religies hier woensdagavond over te discussiëren.

Organisator Wietske Verkuyl (l) zit naast sprekers Marianne Vorthoren - die over vrouwemancipatie en islam sprak - en Ditske Tanja (r). Foto: BLiB
Organisator Wietske Verkuyl (l) zit naast sprekers Marianne Vorthoren - die over vrouwemancipatie en islam sprak - en Ditske Tanja (r). Foto: BLiB

Amsterdam, 21 jan – Mohammed is te laat. Met zijn bontgekleurde overhemd, blanke huid en grote baard staat hij in de deuropening van de grote zaal van de Badr-moskee, in het Amsterdamse Bos en Lommer. Voor hem staan ruim vijftig stoelen, opgesteld in een kring. Rechts van Mohammed zijn nog een aantal stoelen vrij. Hij loopt eropaf, maar een jonge moslima wijst met een subtiele vingerbeweging naar de overkant: daar zitten de mannen.

De vijftig aanwezigen – 26 vrouwen, 24 mannen – discussiëren over vrouwenemancipatie en de rol van religie daarin. De religieuze diversiteit is groot: er zijn diverse christenen en vooral veel moslims, maar ook een scientology-aanhanger en een volgeling van Bahá’u’lláh, de laatste profeet. De discussieavond is namelijk een initiatief van het interreligieus beraad in Bos en Lommer (BLiB). Vanavond gaat het over vrouwenemancipatie. “Omdat dat een onderwerp is waar veel vrouwen in de islamitische gemeenschap mee worstelen”, zegt organisator Wietske Verkuyl. “Dat zie ik in de wijk. Jonge meiden bijvoorbeeld, die gevangen zitten tussen de islamitische tradities thuis en onze westerse cultuur. Ook hier zie je dat, de mannen en vrouwen zijn gescheiden gaan zitten. Zo actueel is het thema.”

Wat verstaan Nederlanders onder emancipatie?
Een prangende vraag bij de aanwezige moslims is wat Nederlanders onder emancipatie verstaan. De protestante predikante Ditske Tanja mag daarom de rol van de vrouw in het christendom uitleggen. “De bijbel is door mannen opgesteld, door mannen vertaald en door mannen onderwezen. De vrouw is daarbij een beetje uit het zicht geraakt”, vertelt ze het publiek. Daarom benadrukt ze nu de feministische theologie. Zegt god niet in de bijbel ‘zoals een moeder haar kind troost, zo zal ik u troosten?’. “Dan is god dus een troostende vrouw”, meent ze. Zo kun je volgens haar wel meer bijbelse figuren als vrouw zien. “Het enige probleem is Jezus. Dat is toch wel echt een man.”

Mohammed is inmiddels om de kring heen gelopen en heeft een stoel tussen de mannen gevonden. Hij pakt zijn iPhone uit zijn broekzak. Vanavond wordt er gevoetbald in de eredivisie, dus hij bekijkt even de tussenstanden.

Tanja behandelt vervolgens de christelijke vrouwengeschiedenis. De heksenvervolgingen: “Toen kon je als vrouw weinig anders zijn dan een heks of een heilige.” En de reformatie. “Luther. Ik hoop dat niemand hier veel van Luther houdt? Hij was heel vrouwonvriendelijk, hij zei dat vrouwen een groot achterste hadden om op te zitten.” Een vrouw steekt haar hand op. “Ik ben hier namens de Lutherse gemeenschap.” Tot grote consternatie leidt het niet. Via het algemeen vrouwenkiesrecht en de Dolle Mina’s rondt Tanja haar verhaal af.  “Mannen en vrouwen zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig”, concludeert ze.

Feministische god
Saïd Amrani, penningmeester van de Badr-moskee, vindt dat geen terechte conclusie. “Als ik naar uw verhaal luister, hoor ik dat vrouwen niet gelijk en niet gelijkwaardig zijn.”

“In de bijbeltraditie niet”, geeft Tanja toe. “Maar ja, die wordt beheerst door mannen.” Amrani gaat verder: “Wat heeft uw voorkeur, het feminisme of het aanbidden van één god? Want geloof gaat om het aanbidden van één god. Maar u bent een andere god aan het creëren: het feminisme.” Organisator Verkuyl grijpt in. Het lijkt nu net alsof het christendom heel vrouwonvriendelijk is, maar dat is omdat op dat aspect is ingezoomd, legt ze uit. Binnen het christendom zijn mannen en vrouwen inmiddels wel gelijkwaardig.

De tijd is dan al bijna om, de avond moet afgesloten worden. Een oudere vrouw heeft de oplossing voor het probleem van de mannelijke dominantie. Zij is bahai, de volgelinge Bahá’u’lláh. “Bij ons is god onkenbaar en dat is heel makkelijk. Man en vrouw zijn gelijk, dan maakt het helemaal niet meer uit of de profeet een man of vrouw is. We hebben het nu de hele tijd over het feminisme, maar we zouden het toch over emancipatie hebben?”

Ook Saïd Amrani heeft nog wel een vraag over emancipatie. “Wat verstaan Nederlanders daar nu eigenlijk onder?”

Mohammed is met andere dingen bezig. Hij heeft een sms’je gehad. Bij AZ-NEC is zojuist gescoord: 0-1.

Reacties zijn gesloten