De zon komt op, een nieuwe dag breekt aan. En dat is altijd wel de dag van iets. Of iemand. De NAP-redactie kiest iedere aflevering ‘de dag van…’ uit en laat hier haar eigenzinnige licht over schijnen.
“Waarom kan ik hem nu niet zien?”, vroeg Jennifer, de 3-jarige dochter van de Amerikaanse uitvinder Edwin Land, toen er een foto van haar genomen was. Dat was in 1943. Vier jaar later, vandaag precies 64 jaar geleden, presenteerde haar vader de eerste camera die direct een foto produceerde: de polaroidcamera.
Het is een charmante anekdote over Lands uitvinding. Er zijn er meer van. In de jaren twintig deed Land onderzoek naar lichtpolarisatie, dat later zou leiden tot de uitvinding van de polaroidcamera. Voor dit onderzoek had hij alleen geen laboratorium, dus maakte hij ’s nachts heimelijk gebruik van het lab van de New Yorkse Columbia-universiteit. Land had namelijk ontdekt dat een van de ramen daar nooit op slot zat.
De polaroidcamera is dan ook een charmant apparaat. Het begint al bij de vorm, de gemiddelde polaroidcamera is lekker hoekig en naar huidige maatstaven vooral heel groot. Onverslaanbaar is het moment dat het versgeschoten plaatje uit het apparaat glijdt. Even met de foto wapperen en hij is klaar. Mocht je er toch niet helemaal goed op staan, kun je meteen een nieuwe poging wagen. Geen gedoe met dagenlang wachten op je ontwikkelde rolletje. Handig.
Maar de polaroid is door de tijd ingehaald. Net als mijn vrienden heb ik van de afgelopen zes jaar geen afgedrukte foto meer thuis liggen. Sterker nog: ik maak mijn foto’s met een digitale camera en voel me hopeloos ouderwets. Kan mijn smartphone soms geen behoorlijke foto’s maken? Toen ik laatst met een vriend een paar dagen naar Rome ging, had hij niet de moeite genomen een fotocamera mee te nemen. Met zijn telefoon schoot hij ruim 200 plaatjes. Klik, klik, klik, in razend tempo. Terwijl het Pantheon voor zijn lens lag, werd hij zelfs een keer gebeld.
Vier jaar geleden stopte Polaroid met het maken van de inmiddels nostalgische apparaten. Een aderlating, want in 2005 stopte al de productie van de krakkemikkige Russische Lomocamera’s. En een maand geleden werd ook nog eens het laatste rolletje Kodachrome ontwikkeld. Deze Kodakrolletjes waren zo’n beetje de beste kleurenfilms ooit.
Inmiddels fabriceert een groepje enthousiastelingen in Enschede weer fotofilm voor de oude polaroidcamera’s. Zij weigeren zich neer te leggen bij de wilde klikmanie die digitale camera’s en telefoons met zich meebrengen. ‘The Impossible Poject’ noemen ze het. Met 18 euro voor 8 foto’s begrijp ik wel waar die naam vandaan komt. Bovendien moeten zij vast ook wel eens terugdenken aan de vraag van die kleine Jennifer. Waarom kan ik hem nu niet zien? Met mijn digitale camera tover ik ‘m zo op mijn scherm hoor, Jennifer.
