2022 was in Nederland een goed jaar voor het kinderboek: niet alleen werden er meer verkocht, ze leverden ook meer op. ‘De gemiddelde verkoopprijs per kinderboek is gestegen. Meer dan bij welk ander genre dan ook.’
‘Ik wil eigenlijk wel op die giraffe zitten.’ Een meisje van een jaar of zeven kijkt verlangend naar de grote, pluchen giraffe in De Kinderboekwinkel aan de Rozengracht. ‘Dan zakt ‘ie door zijn poten’, zegt haar moeder, die ondertussen met haar vingers langs de kaften van de collectie voorleesboeken strijkt: Jip en Janneke, De boze heks, Aladdin… ‘Kijk, Noor’, zegt ze. Ze houdt een kleurrijk prentenboek omhoog met een chagrijnige eenhoorn op de voorkant. ’Vind je deze niet mooi?’
Kinderboeken doen het goed, weten ze in De Kinderboekwinkel. En niet alleen hier: in heel Nederland was in 2022 een stijging te zien in het aantal verkochte kinderboeken. Daarbij gingen ze ook voor meer geld over de toonbank. ‘De afzet is toegenomen, maar de omzet nog veel meer’, zegt Martijn David van Groep Algemene Uitgevers. ‘En dat betekent dat de gemiddelde verkoopprijs per kinderboek is gestegen. Meer dan bij welk ander genre dan ook.’
Papierschaarste
Anna Jongeneel, redacteur bij kinderboekenuitgever Lemniscaat, is bekend met de toegenomen prijs. ‘Om ze zo toegankelijk mogelijk te houden, hebben we onze eigen boeken niet in prijs verhoogd. Maar de coproducties – uit andere landen aangekochte boeken, die door buitenlandse uitgevers worden gedrukt – zijn bij Lemniscaat wel een euro duurder geworden. Die prijsverhoging kwam echt voort uit noodzaak,’ legt Jongeneel uit, ‘omdat de papierprijzen door schaarste zijn gestegen.’
Met die papierschaarste krijgt in principe iedere uitgever te maken. Voor lezers is er vaak wel een manier om extra kosten door duur papier te omzeilen: zij kunnen een e-book aanschaffen in plaats van een papieren druk. Maar in het geval van kinderboeken is die e-bookmarkt erg klein. ‘In het genre kinderboeken is de verkoop van e-books maar heel beperkt,’ zegt David: ‘rond 1% van de afzet en omzet.’ Voor het totale aantal verkochte boeken lag dat percentage in 2022 een stukje hoger: in zo’n 7% ging het om een e-book.
Kunstwerkjes
Dat papieren kinderboeken het ondanks de prijsstijging zo goed doen, verbaast De Kinderboekwinkelmedewerker en schrijver Esmee Schenck de Jong niet. Ze haalt een hardcover uit de boekenkast met een overweldigend glitterende voorkant. ‘Zo’n harde kaft met glitter, en aan de binnenkant illustraties die echte kunstwerkjes zijn…’ Ze bladert bewonderend door het boek; af en toe pauzeert ze bij een van de vele tekeningen. ‘Ouders lijken bereid om te betalen voor die mooie kwaliteit.’
Daar komt nog bij dat ouders in sommige gevallen gewoonweg niet de optie hebben om een goedkopere digitale editie aan te schaffen. De voelboekjes die worden gemaakt voor de allerkleinsten bevatten bijvoorbeeld elementen die kunnen worden geroken of gevoeld, en moeilijk tot niet te vertalen zijn naar een e-book. Op een scherm kunnen kinderen niet met hun vingers over de namaakvachtjes van verschillende dieren gaan: daar heb je fysieke edities voor nodig, waarin zachte materialen kunnen worden verwerkt.
Noor heeft vandaag in De Kinderboekwinkel ook iets zachts gevonden. Voorzichtig aait ze de pluchen giraffe, terwijl haar moeder haar bankpas zoekt. ‘Mm, lekker zacht ben jij. Kijk,’ zegt Noor, ‘daar staat Otje, en daar Pipi Langkous. Oh, en ook Puk van de Petteflet!’ Langs de neus van haar nieuwe vriend wijst ze al haar favorieten aan, net zo lang tot het boek met de boze eenhoorn is afgerekend en het tijd is om naar huis te gaan. Op de drempel naar buiten kijkt ze nog één keertje om naar de giraffe. ‘Tot de volgende keer’, zegt ze beleefd.