Vanaf januari 2024 geldt er een verbod voor touringcars met een gewicht van meer dan 7,5 ton binnen de centrumring van Amsterdam. Het verbod brengt een ingrijpende verandering in het stadsvervoer teweeg.
Voorgaande jaren reden er dagelijks naar schatting 625 touringcars het centrum binnen. Dat zijn per jaar ruim 220.000 touringcars. Hoewel het aantal touringcarroutes sterk is ingeperkt door het verbod, blijft toegang tot de binnenstad mogelijk door een route vanaf de Nieuwe Leeuwarderweg in Amsterdam-Noord tot de Weesperstraat in het centrum. De bussen die tot 7.500 kilo wegen, zijn overal in het centrum welkom.
Met het streven om Amsterdam in 2030 uitstootvrij te krijgen, lijkt een volledig verbod van touringcars in de binnenstad een snelle oplossing. Maar dit zou juist voor problemen zorgen. Zo zou het wegblijven van touringcars niet alleen leiden tot een forse toename van kleinere (taxi)bussen, maar ook tot een overbelasting van het openbaar vervoer.
Bovendien zouden kwetsbare groepen de dupe worden van een algeheel verbod. De gemeente streeft ernaar kunst-, culturele en educatieve instellingen toegankelijk te houden voor mensen met een beperking, kinderen en ouderen. Alleen zulke organisaties komen in aanmerking voor ontheffing, tenzij er realistische alternatieven voor vervoer zijn. Zo stelt de gemeente bijvoorbeeld voor dat bestemmingen, die verder van een touringcarhalte af liggen, bezoekers vanaf de dichtstbijzijnde touringcarhalte op kunnen halen met kleinere, en dus lichtere, bussen.
Ten opzichte van het gehele verkeer in Amsterdam is het aandeel touringcars relatief klein. In het gebied binnen de ring is slechts 0,3 procent van het verkeer een touringcar. Toch blijkt de overlast groot.
Touringcars van meer dan 7,5 ton veroorzaken zware trillingen op het wegdek. Hierdoor vormen zij een risico voor verdere verzakking van de kwetsbare kades en bruggen, terwijl honderden bruggen en tientallen kilometers kademuur al in zeer slechte staat verkeren.
Daarnaast klagen Amsterdammers over de geluidsoverlast en verkeershinder die de touringcars veroorzaken. Door de beperkte ruimte op de grachten en in smalle straten hebben grote touringcars moeite met manoeuvreren, wat kan leiden tot hinderlijke verkeerssituaties. Zo stond er in het voorjaar een dubbeldekker met aanhangwagen vast op de Prinsengracht. Een getuige schreef op X dat het zou gaan om een groep van 80 toeristen die van de Wallen naar Paradiso vervoerd werden.
Veel klachten over touringcars gaan over het laten draaien van de motor tijdens het halteren en parkeren. Zij uiten hun zorgen over de mogelijke gevolgen voor hun gezondheid. Ook stoten touringcars naar verhouding tot veel uit; zo dragen zij voor circa 5 procent bij aan alle stikstofdioxide en fijnstof in Amsterdam. De woordvoerder van het College van burgemeester en wethouders, vertelt dat de gemeente Amsterdam, samen met het Rijk, andere gemeenten en de touringcarbranche afspraken in oktober 2023 een convenant heeft getekend om touringcars versneld uitstootvrij te maken. ’Zowel de branche als overheden erkennen dat uitstootvrij touringcarbeleid bijdraagt aan een betere luchtkwaliteit en daarmee gezondheid.’
Om de verkeersdoorstroom te verbeteren en touringcarhaltes efficiënt te beheren, worden intelligente systemen en haltemanagers ingezet. Een haltemanager, het aanspreekpunt van de gemeente als het gaat om (tijdelijke) parkeerverzoeken, moet bepalen of een touringcar een stop kan maken. Met de combinatie van een haltemanager en technologie hoopt de gemeente de verkeershinder van touringcars te beperken.
BOA’s zijn aangesteld om het weggebruik te controleren, en focussen zich bij touringcars voornamelijk op of een bepaalde touringcar wel in de binnenstad mag rijden, en of zij parkeerregels naleven. In Amsterdam waken talloze camera’s over de stad. ‘We handhaven met deze camera’s op kentekens van voertuigen die door de stad rijden. Wanneer een te zware touringcar de stad inrijdt, kan de chauffeur een boete verwachten’, aldus de woordvoerder. De uitdaging van beperkte handhavingscapaciteit dwingt tot een slimme aanpak: informatiegestuurd handhaven en automatisering, waarbij bestaande camera’s worden ingezet. De gemeente zal de komende tijd bekijken wat het effect is van de maatregelen.