Door meer demonstratie en een toename van het aantal zware gewelddadige incidenten staat de veiligheid in Amsterdam onder druk. Burgemeester Halsema liet maandag samen met de hoofdofficier van justitie en de politiechef (‘de driehoek’) weten dat de politie kampt met een structureel tekort aan personeel om de veiligheid in de stad te kunnen garanderen.
Op de persconferentie verwijst de driehoek naar de criminaliteitscijfers van 2024 waaruit blijkt dat vooral zware delicten fors zijn toegenomen. in het afgelopen jaar waren er 476 gevallen van openlijke geweldpleging, wat een stijging is van 40 procent ten opzichte van een jaar eerder. Ook het aantal explosies in de stad nam toe met 16 procent, naar 229 incidenten in totaal. De burgemeester sprak van een ‘zeer intensief jaar’ voor de Amsterdamse politie.
In 2024 was bij de helft van de dodelijke steekpartijen in Amsterdam een verward persoon betrokken. Uit eerder onderzoek van de gemeente Amsterdam blijkt dat daders soms al wel in beeld zijn bij verschillende organisaties, maar dat deze organisaties te laat aan de bel trekken. Daarom heeft de driehoek vanaf gister een meldpunt ingesteld. Burgers kunnen dit noodnummer 24/7 bellen als ze te maken krijgen met personen die verward of agressief overkomen.
Demonstratiehoofdstad
In de afgelopen zes jaar is het aantal demonstraties in de hoofdstad verdrievoudigd. Van circa 1000 demonstraties in 2018, naar 3000 demonstraties in het afgelopen jaar. Burgemeester Halsema uitte haar zorgen over de impact van het begeleiden van demonstraties op het reguliere opsporingswerk van de politie. Demonstraties zijn volgens de burgemeester ‘dynamischer, massaler en destructiever’, wat veel vraagt van het politieapparaat. Daarnaast bereiken demonstraties via sociale media sneller een groot publiek. Tegelijkertijd benadrukte Halsema dat het overgrote deel van de demonstraties nog steeds vreedzaam verloopt.
.
‘Meer beperkingen en regels zullen leiden tot een meer frequente noodzaak om politie in te zetten, wat de druk enkel verhoogt’
Volgens de driehoek zijn extra beperkingen op de demonstratievrijheid, niet de oplossing voor het probleem. ‘Meer beperkingen en regels zullen leiden tot een meer frequente noodzaak om politie in te zetten, wat de druk enkel verhoogt’, aldus Halsema. Volgens de burgemeester is het wel van belang om te kijken naar de capaciteitsproblemen van de politie. Op het moment heeft de Amsterdamse politie zo’n 300 vacatures openstaan, samen goed voor 6 procent van het personeelsbestand.
De driehoek wijst erop dat opsporing in zeden- en jeugdzaken vorig jaar stil kwam te liggen door de prioriteit op de openbare orde. ‘We moeten elke keer moeilijke keuzes maken over wat we wel en niet doen, omdat we niet de capaciteit hebben om alles op te pakken’, zegt hoofdofficier van justitie René de Beukelaer.
Om in de toekomst de veiligheid van Amsterdam te kunnen waarborgen pleit de driehoek voor een ‘hoofdstadcontingent’. Hierbij zou Amsterdam als hoofdstad een extra aantal agenten krijgen toegewezen omdat het vaker met grote ordehandhavingsproblemen te maken krijgt. De huidige capaciteitsverdeling zou volgens burgemeester Halsema niet meer volstaan. Daarbij kijkt de driehoek uitdrukkelijk naar Den Haag voor een oplossing.