Ondanks de afnemende geletterdheid in Nederland, blijft creatief schrijven populair. Wie zijn die amateurschrijvers?
De vrouwen van schrijfclub ‘Korte Lijntjes’ speuren tussen de snuisterijen van kringloopwinkel Dorcas in Aalsmeer naar een verborgen parel. Ze verdwalen tussen de houten eendjes, bonensnijders, hobbelpaarden en plastic bloemen.
Schrijfdocent Loes van Berkel heeft de deelnemers de opdracht gegeven om iets te vinden van onder de drie euro. Vervolgens moeten ze een verhaal schrijven met als thema ‘verborgen schat.’ Wekelijks komt de groep samen om de geschreven stukken te bespreken. ‘Maar vandaag is er een schrijfexcursie,’ zegt Van Berkel. ‘Het gaat ook gewoon om leuke dingen doen met elkaar.’
Nederland kent ongeveer twee miljoen creatief schrijvers, blijkt uit een rapport van het Landelijk Kenniscentrum Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA). Waar de Nederlandse boekenmarkt stagneert en het slecht gaat met de geletterdheid, is er nog altijd veel passie voor het schrijven. Ongeveer twee miljoen Nederlanders pakken regelmatig de pen op. Vooral in coronatijd hebben zijn er veel creatief schrijvers bijgekomen.
COVID-19
De club van docent Van Berkel startte ook in coronatijd. Van Berkel, beeldend kunstenares van beroep, zag dat er bij 50-plussers behoefte was om creatief bezig te zijn. Ze gaf de eerste schrijfopdrachten die uiteindelijk leidden tot een vaste club deelnemers. De dames van de schrijfclub zijn bijna allemaal gepensioneerd. Ze komen uit Amsterdam of de regio en slaan geen sessie over.
Ook landelijk is tijdens de coronatijd het aantal amateurschrijvers in Nederland gestegen, blijkt uit het rapport van de LKCA. Van 2013 tot 2023 steeg het aantal schrijvers zelfs van 6 tot 11 procent. Veel van hen zijn vrouwen, net als het clubje Korte Lijntjes.
Borduurwerkje
Volgens deelneemster Mieke Staphorst is het schrijven vooral heel therapeutisch. Ze houdt een borduurwerkje vast met rode stiksels. ‘Dit deed mijn moeder vroeger altijd. Ik heb een slecht geheugen, maar door te schrijven haal ik herinneringen op.’ Andere schrijfsters komen terug met een klein strijkijzer, nog een gehaakt werkje en kopjes. Allemaal dingen die de deelnemers doen denken aan vroegere tijden.
‘Door te schrijven kun je wat meer afstand nemen’
Docent Van Berkel geeft vaker opdrachten die de deelnemers terug naar het verleden brengen. ‘Mensen zitten zo vol met emoties en verhalen van vroeger; dat is een schat die ik heb gevonden.’ Door het te schrijven krijgen mensen volgens haar een kans om op een andere manier naar het verleden te kijken. ‘Mensen kunnen wat meer afstand nemen; relativeren en begrip opbrengen voor jezelf en de ander.’
Familieverhalen
De vrouwen houden zich liever weg van het ellebogenwerk op de boekenmarkt. Van alle creatief schrijvers wordt in Nederland maar één op de honderd uitgegeven. De deelnemers van Korte Lijntjes houden hun schrijfsels in eigen kring, slechts een enkeling wil graag een boek uitgeven.
Een gedeelde wens van de deelnemers is iets achterlaten; het tastbaar maken van het verleden. Bij de vrouwen leeft de wens om een bijdrage te leveren aan de familiekronieken. Zo schrijft Staphorst een boek over het leven van haar kleinzoon. ‘Dat wordt een mooi cadeau op zijn 21ste verjaardag.’
Over de vraag of de vrouwen iets in hun mars hebben, twijfelt Van Berkel niet. ‘Er zijn vrouwen die echt uitgesproken talent hebben. Elke keer dat ze iets voorlezen, raken ze een snaar.’
In het clubje voelen de vrouwen dat ze ook moeilijke herinneringen kunnen delen. Door de vele persoonlijke verhalen heeft zich een hechte groep gevormd. In de kringloop komen de vrouwen met hun aanwinsten samen. Koppen koffie en gevulde koeken gaan rond. ‘We hebben menig traantje gelaten,’ zegt Van Berkel, ‘maar vooral heel veel gelachen.’