CENTRUM – Alle stoelen in de koffietent op het Waterlooplein zijn bezet op deze late maandagmiddag. Toch klinkt er weinig lawaai. De meeste klanten zijn alleen, met hoogstens een laptop als gezelschap. De stille setting lijkt niet ideaal voor het bespreken van persoonlijke problemen. Toch zijn dit precies de plekken waar psycholoog Marloes Antonissen (28) met haar klanten afspreekt. “Door de informele sfeer voelen mensen zich sneller op hun gemak.” Tijd voor een kop koffie en een goed gesprek met de enige ‘koffieleutoloog’ van Nederland.
Wat houdt dat in, koffieleutoloog?
“Ik bied professionele psychologische begeleiding in de ongedwongen sfeer van een Amsterdamse koffietent. Iedereen heeft wel eens een periode waarin hij niet zo lekker in zijn vel zit, maar de stap naar professionele hulp is vaak groot. De koffieleutoloog is laagdrempelig. Ik spreek met mijn klanten af in een omgeving waar zij zich prettig voelen.”
“Ik combineer mijn werk als koffieleutoloog met mijn reguliere baan als gezondheidszorgpsycholoog (gz-psycholoog) bij een ggz-instelling. Normaal gesproken komen daar alleen mensen met een psychiatrische diagnose. Voor lichtere problematiek, bijvoorbeeld op het gebied van werk, liefde of seksuele geaardheid, komen mensen terecht bij de praktijkondersteunende hulpverlening in de huisartsenpraktijk. Die praktijkondersteuners lopen vaak over van werk, dus verwijzen ze mensen door naar een ggz-instelling. Maar die stuurt ze, omdat ze geen diagnose hebben, weer terug naar de huisarts, of ze komen op een wachtlijst terecht. Eigenlijk kunnen die mensen dus nergens terecht. Voor hen biedt de koffieleutoloog uitkomst.”
Niet iedereen kan zomaar naar een psycholoog?
“Dat kan wel, maar zonder psychiatrische diagnose wordt de behandeling niet vergoed. Een gesprek kost al snel tussen de 75 en 150 euro. Bovendien hebben de meeste instellingen een lange wachtlijst. Ik heb ervoor gekozen om met de koffieleutoloog een goedkoper tarief te hanteren, zodat het voor iedereen toegankelijk is.”
Een gesprek van een uur kost 50 euro, dat is voor sommige mensen nog steeds veel geld.
“Ik ben opgeleid en heb ruim vijf jaar ervaring in de geestelijke gezondheidszorg. Ik zou mijn eigen professionaliteit aan de kant schuiven als ik het voor nog minder zou doen.”
Wat voor mensen komen naar de koffieleutoloog?
“Tieners die twijfelen over hun studiekeuze, dertigers die worstelen met vragen over ouderschap en carrières, maar ook ouderen die assertiever willen worden of zich eenzaam voelen. Zowel mannen als vrouwen. Al zijn mijn klanten tot nu toe wel allemaal autochtone Nederlanders.”
En dat terwijl uit de gezondheidsmonitor van de gemeente juist blijkt dat vooral vrouwen en mensen met Marokkaanse en Turkse achtergrond risicogroepen zijn voor psychische klachten.
“Dat zie ik wel terug in mijn werk voor de kliniek, maar niet bij de koffieleutoloog. Ik denk dat het komt doordat deze risicogroepen niet zo snel via internet hulp zoeken, maar rechtstreeks bij de huisarts aankloppen. Depressies bij allochtonen komen vaak voort uit (oorlogs)trauma’s. Dan ben je sowieso beter op je plek in een ggz-instelling.”
Wat doe je als er mensen met zwaardere psychische klachten naar jou toe komen?
“Als de problematiek niet bij het concept past, verwijs ik ze door naar een ggz-instelling.”
Je eigen instelling?
“Ook, maar dat is afhankelijk van de persoon. Soms willen ze per se in de buurt blijven bij hun woonplaats.”
Zou het concept van de koffieleutoloog ook buiten Amsterdam werken?
“Het is niet relaxed als je het halve dorp tegenkomt tijdens een gesprek. Dus het is wel echt iets voor grotere steden, vind ik. Daar ben je toch meer anoniem. Ik heb wel eens afspraken gehad met mensen die uit Nijmegen en Maastricht kwamen. Bizar he? Ik spreek wel altijd af binnen de ring, om praktische redenen. Ik kom altijd op de fiets en werk vier dagen in de instelling. Anders is het voor mij ook niet meerhaalbaar.”