‘Kan het alleen met smartphone? Die heb ik niet bij me’

AMSTERDAM – Van februari tot en met mei organiseert de gemeente Amsterdam inspraakavonden rond het thema ‘de autoluwe stad’. Woensdag was de aftrap in pakhuis de Zwijger. Is de stad gebaat bij minder auto’s? ‘Nu voel ik me als in een Amerikaanse suburb middenin de stad.’

‘Dus samengevat: Iedereen wil wat anders,’ fluistert een vrouw in het publiek. De afgelopen drieënhalf uur hebben burgers tijdens de Stadsconferentie Een autoluwe stad, inspraak gehad in de keuzes van de gemeente om Amsterdam ‘autoluw’ te maken. De toon is zorgelijk, volgens sommigen zijn niet de auto’s, maar het gedrag in het verkeer het probleem. Anderen uit het publiek zouden de stad liever autovrij zien dan autoluw. ‘Ik haat auto’s’, sluit een man zijn betoog voor een speelstraat af. Moderator Bart Krull, droogjes: ‘Ik had al zo’n vermoeden.’

De conferentie, aanvang 14:00 in Pakhuis de Zwijger, is de aftrap van een serie bijeenkomsten die de gemeente organiseert van februari tot en met mei om in gesprek te gaan met de burger. Want, zo staat op de site, ‘Er is veel kennis in de stad en het bruist van de ideeën. Die willen we goed gebruiken.’ In het derde kwartaal van 2019 biedt de gemeente de Agenda Autoluw aan het college aan. Het is de vraag hoeveel van de pitches van vandaag die agenda halen.

’s Middags
Dat de Amsterdammer zijn ideeën ook wel wil delen, blijkt uit de massale opkomst. Zo’n tweehonderd man, schat Krull, al ligt de gemiddelde leeftijd behoorlijk hoog. Was twee uur ‘s middags het beste moment om dit te organiseren? Tijdens haar toespraak haalt Wethouder Sharon Dijksma (verkeer, PvdA) toch even een tweet aan: ‘Als je het ‘s middags doet, krijg je heel veel mensen die geen auto hebben.’

Dijksma houdt zich aardig staande tijdens het vragenvuur. Waar blijven de veranderingen waarop de mensen hebben gestemd toen ze voor deze coalitie kozen? En welke nationale wetgeving zit de uitvoering van de plannen in de weg? Het antwoord moet vaak uitblijven. ‘Het is niet mijn bedoeling om mensen onheus te bejegenen,’ zegt Dijksma, ‘Maar het is ook niet mijn bedoeling iets te beloven wat ik niet kan waarmaken.’ Na de pauze is Dijksma vertrokken, samen met ruim de helft van het publiek.

Bereikbaarheid
De nadruk ligt deze middag op thema’s die vooral voor ouderen relevant zijn. Dat begint al wanneer het publiek via de smartphone mag stemmen op de meeste belangrijke opbrengst die autoluw moet brengen. ‘Kan het alleen met smartphone? Die heb ik niet bij me’, zegt een vrouw. Een ander, als het gaat over de favoriete manier om je door de stad te bewegen: ‘Ik ging altijd met de fiets, maar nu met de auto omdat ik ouder ben. Maar ouderen zijn hier niet vertegenwoordigd want die hebben geen smartphone.’

De consensus lijkt dat autoluw goed en wel is, maar alleen als rekening wordt gehouden met ouderen en mindervaliden. Angst heerst: Voor eenzaamheid als familie van buiten Amsterdam de stad niet meer met de auto kan bezoeken, voor kluizenaarschap als de eerste tramhalte een kilometer verderop is. ‘Vroeger hadden we winkels op loopafstand en goed openbaar vervoer,’ zegt een bewoner van het centrum. ‘Nu voel ik me als in een Amerikaanse suburb middenin de stad. Mijn buren laten uit pure noodzaak Appie bezorgen, want winkels zijn niet bereikbaar.’

Pakjesboot
Zo snel mogelijk zorgen dat de doorgaande verkeersader langs de Wibautas verdwijnt, een ‘groene loper’ in de Pijp, Amsterdamse stadsdorpen waar iedereen zich aan dorpsregels houdt (maar met de faciliteiten van de stad), een Thuisbezorgd-toeslag waardoor fervente bestellers opdraaien voor de schade die ze de stad toebrengen. Aan ideeën geen gebrek bij het publiek. Aan een panel van vertegenwoordigers van onder meer de ANWB, PostNL en Bewoners van de Pijp de taak om de realiteitszin in de gaten te houden.

Directeur van Stadslogistiek PostNL Rogier Havelaar, op de vraag of het niet handig zou zijn om post en pakketten voortaan over de kanalen te vervoeren middels een ‘pakjesboot’: ‘Stadsdelen zijn geen fan van de boot. Daarnaast, als je vanaf een boot de pakketten met een cargobike de stad in stuurt, kost dat veel meer dan wanneer je dat doet vanuit depots aan rand van de stad.’

De belangrijkste opbrengsten van autoluw zijn ruimte, schone lucht en leefbaarheid, blijkt uit de smartphonepeilingen. Of het ook gaat lukken? Wellicht ligt het antwoord in de presentatie van schrijver Merel Boers over vroegere ontwerpen van lege snelwegen en ruime straten. Tegenwoordig staan die vol met mensen en auto’s. ‘Dat was wensdenken,’ zegt ze. ‘Het zijn niet alleen de auto’s die een probleem vormen in de stad, maar er is ook iets met de mensen en hoe ze zich gedragen.’