AMSTERDAM – De openbare bibliotheek van Amsterdam (OBA) viert vrijdag 8 februari zijn honderdjarig bestaan. Het feest zal honderd dagen plaatsvinden op de 27 OBA-locaties in de stad. De functie van de bibliotheek is veranderd van boekenbewaarder tot ontmoetingsplek.
‘Inburgeren is nog nooit zo smakelijk geweest als bij de Inburgerbar’, zegt Lianne Kraak, woordvoerder van de (OBA). Hier kunnen tijdens het jubileum inburgeraars en Amsterdammers samen een hamburger eten en praten over inburgeren.
Tekst gaat verder onder filmpje
De openbare bibliotheek organiseert naast de Inburgerbar talrijke andere activiteiten, niet alleen ter ere van het jubileum. Na de honderd dagen feest gaan vele activiteiten gewoon door. De bibliotheek draait lang niet meer alleen om boeken lenen. ‘Al blijft dat natuurlijk bestaan’, zegt Kraak. ‘Want waar kun je anders boeken lenen?’
Minder boeken
In 2015 ging de nieuwe Wet stelsel openbare bibliotheken (Wsob) over de vijf ‘plichten’ van openbare bibliotheken van kracht. Geen van deze vijf gaan over boeken lenen. ‘Grappig, toch?’, zegt Francien van Bohemen, woordvoerder van de Vereniging van Bibliotheken. ‘Een Inburgerbar is een typisch voorbeeld van de verandering van de plichten van de bieb’, zegt ze. De afgelopen vijftien jaar is de openbare bibliotheek niet langer een bewaarplaats voor boeken, maar juist een ontmoetingsplek voor mensen.
‘Vroeger ontmoeten mensen elkaar ook in de bieb. Dan kon er wel spontaan een samenwerking ontstaan’, zegt Van Bohemen. Maar ze benadrukt de programmering van tegenwoordig. ‘De nieuwe wet is ook een stokje achter de rug voor alle openbare bibliotheken om meer activiteiten te organiseren dan boeken in te kopen.’ De OBA alleen al pronkt met ruim zesduizend activiteiten per jaar.
De nieuwe bibliotheek
In de komende vijf jaar wil de OBA vijftien extra, soms tijdelijke, locaties bouwen. De organisatie heeft nu 27 vestigingen, maar er is geld en ruimte voor uitbreidingen. ‘Ook in de groeiende wijken van de stad moeten bibliotheken komen’, zegt Kraak.
In de Bijlmer wil de OBA bijvoorbeeld een nieuwe vestiging creëren en in Nieuw West komt er een OBAXL op het Osdorpplein. Ook is er meer aandacht voor werk- en leerplekken, waar geen boeken uitgeleend worden, maar activiteiten georganiseerd worden.
Volle agenda
Die activiteiten kosten geld, gaat dat ten koste van de boeken? Volgens het Centraal Bureau Statistiek zijn de boekencollecties van openbare bibliotheken afgenomen. In 2018 lagen er 6,5 miljoen boeken minder op planken dan in 2010. Ook het aantal uitleningen nam af. Waar in 2010 nog ruim 93 miljoen boeken uitgeleend werden, waren dat er in 2018 slechts 68 miljoen.
Dit hangt samen met andere trends, zoals digitalisering van de samenleving, maar ook de toename van studeren en werken buiten de deur. ‘Steeds meer mensen gaan samen in de bibliotheek aan projecten werken. Kennis wordt niet individueel verworven, maar samen. Daar moeten bibliotheken op inspringen’, zegt Van Bohemen. En dat doe je niet met boeken.
Foto boven artikel: Luuk Kramer Fotografie