Amsterdamse basisscholen vragen gemiddeld 68 euro vrijwillige ouderbijdrage om extra activiteiten te kunnen bekostigen. De hoogte van deze bijdrage verschilt sterk per postcode. Ook variëren de activiteiten die onder de ouderbijdrage vallen van school tot school. Dat blijkt uit data-onderzoek van NAP Nieuws.
Drie tientjes, dat is de vrijwillige ouderbijdrage die basisschool Aldoende in de Oosterparkbuurt vraagt. Van dit bedrag kunnen kinderen naar Artis, vieren ze Sinterklaas en Pasen, organiseren ze een sponsorloop, versieren ze het klaslokaal en kan een afscheidscadeau voor de groep 8-docent gefinancierd worden.
Op andere basisscholen betalen ouders meer voor soortgelijke activiteiten. Zo vraagt de Hildebrand van Loonschool in het Museumkwartier 225 euro voor ’leermiddelen, vieringen en extra zorg’. Daarnaast zijn er – zo vermeldt de schoolgids – nog ‘overige vrijwillige schoolkosten’, waarvan bijvoorbeeld Pasen en Kerst, sportdagen en een goede doelenproject worden bekostigd. Alhoewel de schoolgids benadrukt dat deze kosten vrijwillig zijn, komt het totaal hiermee veel hoger uit dan de paar tientjes die basisschool Aldoende vraagt.
Alle kinderen moeten aan extra activiteiten kunnen meedoen, ook als hun ouders niet hebben betaald
Niet mee op schoolreisje
Ouders betalen in Nederland geen lesgeld voor het basisonderwijs. Wel kunnen zij gevraagd worden om een bijdrage voor extra activiteiten. NAP Nieuws deed onderzoek naar deze ouderbijdrage bij nagenoeg alle Amsterdamse basisscholen.
Sinds een wetswijziging in augustus 2021 is de bijdrage volledig vrijwillig: alle kinderen moeten aan extra activiteiten kunnen meedoen, ook als hun ouders niet hebben betaald. Alleen de Lukasschool schrijft nog op haar website: ‘Mochten ouders de bijdrage niet willen betalen, dan kan het gevolg zijn, dat hun kind niet mee kan op schoolreisje’. Dat gaat dus tegen de wet in.
Maximum van 225 euro
De hoogte van de vrijwillige ouderbijdrage mogen scholen in principe zelf bepalen. Wel besliste de Amsterdamse onderwijswethouder Marjolein Moorman (PvdA) in 2020 dat de gevraagde bijdrage niet hoger mag zijn dan 225 euro. Dat moet de kansenongelijkheid in het onderwijs verkleinen. Scholen die meer dan 225 euro vragen, worden gekort op een aantal overheidssubsidies.
Uit schoolgidsen en een telefonische rondgang langs meer dan tweehonderd basisscholen blijkt dat de Amsterdamse basisscholen gemiddeld een bijdrage van 68 euro vragen. Vijf jaar geleden was dat nog 112 euro, blijkt uit een onderzoek van de SP. Scholen vragen gemiddeld het hoogste bedrag in postcodegebied 1071, corresponderend met het Museumkwartier en Oud-Zuid. Het laagste bedrag wordt gevraagd in postcodegebied 1102, de wijk Bijlmer-Centrum.
Beveiliging
De Joodse school Rosj Pina vraagt het hoogste bedrag: 1.150 euro. Een woordvoerder laat weten dat dit bedrag voornamelijk wordt besteed aan beveiliging. Joodse scholen worden vanwege de terroristische dreiging al jaren bewaakt door politie, particuliere bewakingsdiensten en de marechaussee. Daarnaast besteedt Rosj Pina de ouderbijdrage aan extra lessen over de Joodse taal en cultuur. Ouders vinden dat volgens de woordvoerder belangrijk, en zijn daarom vaak bereid ervoor te betalen. ‘Als ze dat niet kunnen of willen, dan gaat de school daar niet tegenin: het blijft een vrijwillige bijdrage.’ De school loopt vanwege de hoge ouderbijdrage gemeentelijke subsidie mis.
Op Rosj Pina na, zijn er geen Amsterdamse basisscholen die meer dan het maximale bedrag van 225 euro vragen. Wel zijn er negen scholen die precies dit bedrag vragen. Een opvallende overeenkomst is dat vier van deze scholen deel uitmaken van de scholengemeenschap Esprit Scholen.
Worstelen
Uit de schoolgidsen blijkt dat sommige scholen die het maximale bedrag vragen, worstelen met de beknotting op de ouderbijdrage. Zo staat in gidsen van Esprit-scholen dat het bestuur de richtlijn onderschrijft, maar dat ‘het bestuur zich tegelijkertijd realiseert dat onze school minder inkomsten heeft door het maximeren van de vrijwillige ouderbijdrage’ en dat ‘het bestuur van Esprit Scholen komend schooljaar onderzoekt wat de beste manier is om met de terugloop van inkomsten om te gaan.’
Ook scholen die niet onder de Esprit-scholengemeenschap vallen, worstelen met de maximalisering van de ouderbijdrage. Zo waarschuwen de Buitenveldertse Montessorischool en de ASVO dat zij genoodzaakt zijn activiteiten voor alle leerlingen te schrappen als ouders collectief zouden besluiten om geen ouderbijdrage meer te betalen.
Bewust laag
Door dit soort bewoordingen kunnen ouders zich onder druk gezet voelen. Om dat te voorkomen, vraagt bijvoorbeeld basisschool Aldoende bewust een lage ouderbijdrage, van 30 euro. ‘Onze doelgroep bestaat niet uit de meest ‘bemiddelde mensen’, dus als we met dit bedrag uitkomen, waarom zouden we het dan verhogen?’
Over dit onderzoek – Verantwoording:
- Dit onderzoek is uitgevoerd onder 218 basisscholen
- Voor dit onderzoek zijn de meest recente schoolgidsen geraadpleegd. 154 schoolgidsen betreffen het schooljaar 2021-2022.
- Meerdere vestigingen van dezelfde school zijn afzonderlijk meegerekend, omdat de bedragen soms per vestiging verschillen, en om scholen op postcode te kunnen vergelijken.
- Sommige scholen trekken de kosten voor het schoolreisje los van de vrijwillige ouderbijdrage. Om de scholen zo goed mogelijk te kunnen vergelijken zijn in dit onderzoek de gevraagde kosten voor het schoolreisje opgeteld bij de ouderbijdrage. Bij scholen waarvan in de schoolgids vermeld staat dat er extra kosten voor het schoolreisje zijn, maar deze kosten niet worden gespecificeerd, is een geschat gemiddeld bedrag van 25 euro opgeteld.
- Sommige scholen hanteren kortingen voor een tweede of derde kind. De bedragen die wij in ons onderzoek hebben meegenomen zijn de bedragen die gevraagd worden voor het eerste kind.
- De 9 scholen die exact 225 euro, het maximale bedrag, vragen zijn (afgaande op informatie uit hun schoolgidsen van 2021-2022 of 2020-2021): de Cornelis Vrijschool, Peetersschool, Watergraafsmeerse Schoolvereniging, Willemspark, Asvo School, Buitenveldertse Montessori school, Denise, Europaschool, Hildebrand van Loonschool.