Crowdfunding tegen bezuiniging op straatsymfonieorkest

AMSTERDAM, 6 januari – In tijden van bezuinigingen op cultuur experimenteert het Ricciotti ensemble met crowdfunding. Door liefhebbers te laten sponsoren, bereidt het ensemble zich alvast voor op een mogelijke afname van subsidies. Entreegeld heffen willen ze niet. “Ons motto is en blijft: muziek overal, voor iedereen.” Gisteren gaven ze, samen met schrijver Kader Abdolah, een gratis concert in de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA).

Het Ricciotti ensemble met Kader Abdolah in de OBA. Foto: Annemarie van de Vijsel
Het Ricciotti ensemble met Kader Abdolah in de OBA. Foto: Annemarie van de Vijsel

Ze noemen zichzelf een straatsymfonieorkest. Optredens vinden plaats op bijzondere locaties, zoals een asielzoekerscentrum of een luchthaven: openbare ruimtes en sociale instellingen. “We brengen de muziek zo dicht mogelijk naar de mensen toe. De concerten zijn altijd gratis. Dat is deel van onze filosofie. Iedereen heeft recht op muziek,” zegt klarinettist Marten van der Meulen. Het grootste deel van de 41 ensembleleden is student aan het conservatorium.

Gistermiddag gaf het gezelschap een optreden in de OBA. Een paar uur daarvoor stonden ze nog te spelen op Utrecht Centraal. Dat liep niet helemaal zoals verwacht. “Optredens op dergelijke openbare locaties zijn niet gepland. Het mag vaak ook niet. Onze soliste werd opgepakt. We moesten toen stoppen met spelen. Het was voor het eerst dat de politie ingreep,” vertelt Van der Meulen.

Een podium of decor hebben ze niet nodig, stoelen ook niet. Ze treden op in hun dagelijkse kledij, de cellisten gebruiken de instrumentenkoffers als stoel. Op die manier kan het ensemble echt optreden waar ze maar willen. In de OBA keken ze wel even op van de ‘echte’ zaal en het ruime podium. Maar het was dan ook meer dan een concert. Het ensemble had Kader Abdolah uitgenodigd om samen de relatie tussen muziek en literatuur “te onderzoeken”.

De creativiteit van het Ricciotti ensemble uit zich niet alleen op muzikaal, maar ook op financieel vlak. “Wij krijgen onze financiering voor tweederde uit subsidies van fondsen. Op dit moment is onbekend hoeveel subsidie wij zullen overhouden in de toekomst. De vooruitzichten zijn slecht, ” volgens de zakelijk leider van het Ricciotti ensemble, Derk van der Kamp. Het Ricciotti ensemble probeert zich daarom nu vast voor te bereiden op een mogelijke afname in de subsidies. “We hebben nu maar een jaar de tijd om alvast alternatieven te vinden voor het geval het misgaat en dat is te weinig.” Sinds de zomer is het ensemble daarom bezig met crowdfunding. Via het grote publiek proberen zij voldoende financiële middelen bij elkaar te krijgen om het budget aan te vullen. Bewonderaars van het ensemble kunnen als sponsor optreden, of een repetitieruimte gratis ter beschikking stellen. Deze formule werkt, “de mensen vinden het gaaf wat we doen,” zegt klarinettist Van der Meulen. Daarnaast leveren de muzikanten zelf een kleine bijdrage.

Op dit moment kan crowdfunding echter “nog niet dienen als volledige vervanging van overheidssteun” voor het Ricciotti ensemble, zegt zakelijk leider Van der Kamp. Bovendien, “wij bekleden een maatschappelijke functie door onze optredens, daar mag de overheid ook best aan bijdragen.”

Van der Meulen denkt dat crowdfunding ook niet voor alle orkesten geschikt is. “Bepaalde orkesten zitten in een stramien dat moeilijk te doorbreken is, ook al zouden ze het wel willen”. Waar andere orkesten wel een voorbeeld aan zouden moeten nemen, is de publieksgerichtheid van het Ricciotti ensemble, vindt hij. “Ons repertoire is heel divers. Tijdens elk concert spelen we uiteenlopende muziekstijlen. Zo kunnen we iedereen iets laten horen waar ze van houden, maar ook iedereen iets nieuws aanreiken. We willen het publiek een muzikale opvoeding geven.”