Gezocht: investeerders (m/v) voor studentenbouw

Containerwoningen in de Houthaven
Containerwoningen in de Houthaven

Vorige week besloot de gemeenteraad de bouw van duizenden nieuwe studentenkamers ‘aan te moedigen’. Het aanbod moet niet alleen groter, maar ook goedkoper. Wat zijn precies de plannen? En zal het kamertekort hiermee zijn opgelost?

Amsterdam heeft een onverminderde aantrekkingskracht bij jongeren die het ouderlijk nest verlaten. De hoofdstad huist, met 108.000 hbo’ers en wo’ers, Nederlands grootste studentenpopulatie.

De gemeente wil nog meer studenten naar de stad te trekken. Zo moet het aantal internationale studenten in 2020 van 6000 naar 13.000 zijn gestegen. Volgens studentenhuisvestingsorganisatie Kences neemt het aantal Nederlandse studenten in die periode ook met ruim 10 procent toe. Maar aan de ‘kennisstad’ zit een keerzijde: het nijpende tekort aan woningen. Volgens Kences telt Amsterdam op dit moment 9000 kamerzoekende studenten.

8000 nieuwe kamers
Het plan waartoe de gemeente vorige week besloot: 8000 nieuwe studentenkamers in 2018. De afgelopen vier jaar is het aantal studentenwoningen al met 6800 kamers toegenomen. Door nieuwbouw, maar ook door de transformatie van oude kantoorpanden en verzorgingstehuizen. “Zeker nu het laaghangend fruit op het gebied van transformatie is geplukt”, zegt wethouder Laurens Ivens (SP, bouwen en wonen), “is de opgave van zoveel nieuwe woningen groot.”

Is de opgave te groot? De gemeente spreekt nadrukkelijk van een streefgetal. Zelf heeft ze de bouw niet in handen. De verwezenlijking van nieuwe studentenkamers is afhankelijk van derden: corporaties en commerciële bedrijven. “We zijn continu met mogelijke bouwers in gesprek. Het gros van de woningen moet worden gerealiseerd door woningcorporaties DuWo en De Key, maar we willen ook de deuren openzetten voor andere investeerders”, aldus Ivens.

Het enige dat de gemeente kan doen is deze partijen aanmoedigen. Ivens geeft als voorbeeld het verlenen van vergunningen en het “wegnemen van een eindeloos aantal regeltjes”. Ook heeft Amsterdam, naast het jaarlijkse budget van 417.000 euro voor jongeren- en studentenwoningen, een stimuleringsfonds van 4 miljoen euro opzij gezet. “Eerlijk is eerlijk”, erkent Ivens: “met een paar miljoen euro bouw je geen huizen. Het bedrag is bedoeld om kleine barrières te overbruggen. Om investeerders net dat laatste duwtje in de rug te geven, bijvoorbeeld door tegemoet te komen in kosten voor geluidswerende voorzieningen.”

Geldbuidel
“Elke student kan in Amsterdam komen wonen, zolang hij maar een forse geldbuidel meeneemt”, zegt Noeri van den Berg, voorzitter van studentenorganisatie ASVA. In een oriënterend gesprek tussen ASVA en de coalitiepartijen legde hij daarom vorig jaar de nadruk op betaalbare huisvesting. “Want Amsterdam moet voor iedereen toegankelijk blijven.” In het uiteindelijke plan is bepaald dat minstens 60 procent van de nieuwe woningen een huurprijs moet krijgen onder de huurtoeslaggrens voor 23-jarigen – maximaal 389 euro.

Is het interessant voor commerciële partijen om woningen te bouwen die minder dan 400 euro opleveren? Ja, zegt wethouder Ivens. Als voorbeeld noemt hij een vastgoedbedrijf dat volgende maand de deuren van 800 nieuwe studentenwoningen op de Zuidas opent. Ja, zegt ook Van den Berg. De vraag is immers groot. “Al kan natuurlijk niet elke student voor een dubbeltje op de eerste rij zitten.”

Ivens wil investeerders “verleiden” om eenvoudig te bouwen. Studenten zullen vaker badkamers en keukens moeten delen. Ook de locatie wordt van ondergeschikt belang. “Daar waar plaats is” zullen studentenwoningen verrijzen. Ivens somt op: Zuid-Oost, Nieuw-West, het Amstelkwartier, Diemen. En niet voor niets is het aantal nieuwe studentenkamers van maximaal 389 euro vastgesteld op 60 procent van het totaal. De overige 40 procent van de kamers mag meer opleveren. Nog een maatregel om de bouw voor investeerders aantrekkelijker te maken.

Luxeprobleem
Eén ding staat vast. Zelfs als de doelstelling van 8000 nieuwe studentenkamers wordt bereikt, is de woningproblematiek bij lange na niet opgelost. Kences schat het benodigde aantal nieuwe kamers in op zo’n 20.000 in 2020. Dat dit aantal zoveel hoger ligt dan het huidige tekort, komt vooral door de beoogde toestroom van zowel Nederlandse als internationale studenten.

Is het dan wel slim om zoveel extra studenten naar de stad te willen trekken? Ivens: “De groei van Amsterdam betekent economische vooruitgang. Als we het kamertekort al een probleem kunnen noemen is het een luxeprobleem. Een uitdaging, dat is het zeker.”