Deze figuranten zijn de stille kracht achter de Nationale Opera

Op het podium van de Nationale Opera zijn elke avond internationale sterren te bewonderen. Maar de voorstelling is niet compleet zonder de figuranten, die de kleine rollen zonder zang invullen. NAP Nieuws sprak met drie van hen.

‘Vroeger stonden figuranten soms urenlang stil op het podium als soldaat met een speer,’ zegt Sonja Heyl, assistent Artistieke Zaken bij de Nationale Opera. ‘Maar tegenwoordig zijn regisseurs steeds vaker op zoek naar mensen die goed kunnen bewegen en acteren. We noemen ze figuranten omdat ze niet zingen, maar die term dekt de lading niet altijd. Ze moeten ook echt iets uitbeelden en zijn vaak onderdeel van de actie.’

Hoewel iedereen auditie kan doen voor een figurantenrol, ziet Heyl wel vaak dezelfde soort mensen. ‘Meestal zijn onze figuranten studenten of artiesten die nog een beetje zoekende zijn in hun carrière. Maar ook voor liefhebbers is het een fantastische beleving om als een soort buitenstaander heel dicht op het productieproces te komen.’

In de huidige productie La Traviata staan negen figuranten op de bühne, die onder meer als dansende bezoekers op een feest te zien zijn. NAP Nieuws sprak er drie:

Creso Filho, 66 jaar

‘Ze noemen ons hier figurant, maar ik ben gewoon acteur. Omdat ik niet kan zingen, heb ik geen zingende rol. Maar ik speel wel degelijk een rol. Ook in andere landen zoals Brazilië, waar ik ben opgegroeid, heb ik veel theaterwerk gedaan. Als ik geen andere klussen heb, dan werk ik hier in Amsterdam.

Ik heb al meegedaan aan ongeveer honderd producties van de Nationale Opera. In 1998 voor het eerst aan een productie van de Nationale Opera, Rosa: A Horse Drama. Dat vind ik nog steeds de indrukwekkendste. De regisseur, Peter Greenaway, is een echt genie. Ik speelde wel tien verschillende rollen in dat stuk. Bij de opera heb ik de kans gekregen om te werken met veel grote regisseurs, maar niemand kan tippen aan Greenaway.

Deze zomer ga ik een solovoorstelling spelen in Brazilië. Dat is altijd mijn grote droom geweest. Ik hoop die voorstelling ook naar Nederland te kunnen brengen.’

Per productie verschilt het aantal benodigde figuranten. Daar worden elk seizoen audities voor gehouden. Uitnodigingen gaan sowieso naar een vaste pool van ongeveer vijftig figuranten, maar staan open voor iedere geïnteresseerde. Als je bent gecast, moet je tijdens het de gehele repetitie- en voorstellingsperiode van ongeveer tien weken beschikbaar zijn. Daartegenover staat dat je wel betaald wordt voor alle uren dat je beschikbaar bent, ook als je een ochtend of middag niet hoeft te repeteren. Het uurloon ligt volgens Heyl ‘boven minimumloon, maar het figureren moet ook niet als volledige baan gezien worden’.

Manon Wittebol, 48 jaar

‘In 2015 deed ik voor het eerst auditie voor een figurantenrol, ik mocht meteen meedoen. En als je eenmaal bent begonnen, dan wil je hier niet meer weg. Van alle omgevingen waar je kan werken is dit toch wel de mooiste. Het orkest, de solisten, de sets. Alles is hier geregeld, tot en met je kleding aan toe.

Ik heb theaterwetenschappen gestudeerd, maar mijn liefde voor acteren was ook altijd heel groot. Ik heb een paar professionele rollen gespeeld, maar zonder opleiding aan een toneelschool is het toch lastig om in die wereld je weg te vinden. Bij de opera heb ik  in een stuk of twaalf producties gespeeld. Daarnaast werk ik ook als freelance dramaturg en schrijver.

Mijn favoriete productie was de familievoorstelling Operetta Land in 2022. Dat was heel fantasierijk, alle decors waren gemaakt van karton. Met een klein groepje figuranten speelden we veel verschillende rollen. Ik was bijna de hele tijd op toneel. In sommige opera’s heb je juist niet zo veel te doen, dan wordt het een beetje saai.’ 

Mario Krastev, 21 jaar

‘In Bulgarije zong ik in het koor van de Nationale Opera. Toen ik voor mijn studie Media en Cultuur naar Amsterdam kwam, wilde ik ook hier bij de opera aan de slag. Eigenlijk hoopte ik op een kleine zangrol, maar het enige wat ik op de website zag was een auditie voor figuranten. Vorige zomer had deed ik voor het eerst mee aan een productie. Omdat ik dit collegeblok veel vrije tijd heb, doe ik weer mee. 

Tijdens repetities moeten we hier elke dag van tien tot vijf zijn, maar we zijn lang niet altijd nodig. Dan breng je veel tijd door met de andere figuranten. We hebben een favoriete bank hier in de kantine. Daar liggen we dan de hele dag en leren we elkaar heel goed kennen.

Het is een privilege om elke dag te kunnen luisteren naar de geweldige zangers en het prachtige orkest. Later wil ik zelf een zangcarrière, maar mijn stem is nu nog niet zo goed als die van de solisten. Het is daarom heel inspirerend om in zo’n creatieve omgeving te werken.’