Chinees Nieuwjaar: ‘Leeuwendans brengt levendigheid en voorspoed’

AMSTERDAM – Het Chinees Nieuwjaar is het belangrijkste evenement op de Chinese kalender en wordt deze zaterdag wereldwijd gevierd. Op deze dag komen Chinezen met de hele familie bij elkaar en staan rituelen met eten, offers bij tempels en de kleur rood – die geluk symboliseert- centraal. De leeuwendans is een belangrijk onderdeel van de viering.

De leeuwendans is een eeuwenoude Chinese traditie die wordt gebruikt om geluk te brengen. De dans moet het kwaad verjagen en voorspoed brengen voor het nieuwe jaar. Al is de dans niet alleen verbonden met het Chinees Nieuwjaar, vertelt China-deskundige Fred Singers. ‘Het wordt in de Chinese cultuur bij iedere feestelijke gebeurtenis gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan de opening van een winkel of voor aanvang van een vergadering.’

In de Nieuwjaarsparade in Chinatown lopen zo’n dertig leden van de Luk Hop Moon Martial Club en de Liu He Men Kung Fu school. Leeuwendansen gaat vaak gepaard met de Chinese krijgskunst Kung Fu. Zo worden lessen in leeuwendansen vaak gegeven op Kung Fu scholen. ‘Kung Fu is geen ringsport. Het is een vorm van training om jezelf aan te sterken. Met leeuwendansen heb je de mogelijkheid om je geleerde kwaliteiten te laten zien aan de buitenwereld’, vertelt Man Lung Tang (44), eigenaar van de Luk Hop Moon Martial Club. 

Van oudsher werd met de leeuwendans de onderlinge rivaliteit tussen Kung Fu scholen beslecht. ‘Met de leeuwendans masker je het gevecht’, vertelt Tang. ‘Scholen dansten om een krop sla en de school die de krop wist te bemachtigen, was de betere school.’ Tegenwoordig is het vooral een schouwspel.

Naast alle symbolische betekenissen draait het leeuwendansen om verbroedering. Tang: ‘Je gaat met een optreden soms wel een hele dag er op uit met de mensen van de vereniging. Sommigen kennen elkaar alleen van de training. Een hele dag met elkaar doorbrengen schept een band.’ Daar zijn Tangs leerlingen Thomas Neo Chan (16) en Jayden Jonker (10) het mee eens. ‘Het is leuk dat je veel nieuwe mensen leert kennen.’

De leeuw

Om een fiere leeuw te vormen, zijn er twee mensen nodig. Eén voor de kop en één voor de staart. Het zicht van de dansers is beperkt. De danser in de staart kijkt tegen de rug van de persoon voor hem of haar aan. Degene in de kop heeft de bek als enige kijkvizier. ‘Het is soms aftasten’, vertelt Tang. ‘De voorste leeuwendanser ziet alleen de benen van omstanders.’

Van binnen ziet de kop er door de wirwar van draden en het buiswerk er minstens net zo indrukwekkend uit als de buitenkant. Door aan een draadje te trekken kun je met de ogen van de leeuw knipperen en het is mogelijk om de bek te openen en te sluiten. Dat maakt de dans volgens Tang voor de dansers én omstanders een stuk leuker dan een andere traditionele Chinese dans; de drakendans. ‘Bij de leeuwendans heb je veel meer mimiek. Bij de drakendans loop je voornamelijk in patronen.’ De drakendans heeft net als de leeuwendans een kwaadverjagende werking. Alleen zijn er voor een draak veel meer mensen nodig onder één pak.

Om 12:00 uur gaat in de de Fo Guang Shan He Hua tempel de openingsceremonie van start. De leeuwen ontwaken en verlaten al dansend de boeddhistische tempel. De leeuwendansers maken vervolgens een rondje door de Zeedijk, de Stormsteeg en de Geldersekade. Tijdens de route voeren ze bij enkele Chinese ondernemers shows op die ongeveer acht minuten duren.