Amsterdam bouwt duizenden huizen, verwelkomt massa’s toeristen en biedt hulp aan vluchtelingen. De hoofdstad is populairder dan ooit, maar hoe gastvrij is zij? Deze keer is NAP Nieuws op bezoek bij de Vluchtgemeente in Nieuw-West.
WEST – De eerste ‘w’ in de lichtgevende letters ‘Stadsdeel Nieuw-West’ op het voormalig gemeentegebouw brandt al een aantal maanden niet meer. De titel schijnt over het begin van de Pieter Calandstraat, achter Station Amsterdam Lelylaan. Een jaar geleden werd het pand gekraakt door vluchtelingenorganisatie Wij Zijn hier. Sindsdien wonen in de ‘Vluchtgemeente’ ongeveer zestig uitgeprocedeerde asielzoekers uit vijftien verschillende Afrikaanse landen.
Khalid Jone (34) doet met een lach de zijdeur van het gebouw open. Jone vertelt dat hij in 2002 uit West-Soedan naar Nederland kwam. Na tien jaar in meer dan vijftien verschillende asiel- en detentiecentra te hebben doorgebracht, klopte Jone begin 2015 aan bij Wij Zijn Hier. Nu maakt hij deel uit van de organisatie. Een titel of functie binnen Wij Zijn Hier heeft hij niet, en wil hij ook niet hebben. “Iedereen draagt op zijn of haar manier een steentje bij.” Hij wijst naar drie vrouwen die achter de balie bij de ingang zitten. “Zij zijn nu verantwoordelijk voor de beveiliging.”
Jone loopt de trap op naar de derde verdieping. Zijn kamer zit halverwege de gang. Binnen zit huisgenoot Yoonis Osman (33) achter een bureau. Osman zegt dat hij in 2004 uit Somalië naar Nederland is gevlucht. Na acht jaar in verschillende opvangcentra kwam hij zonder verblijfsvergunning op straat te staan. “Toen ik op televisie hoorde over een commune vluchtelingen die een pand gekraakt hadden in Amsterdam, ben ik er meteen naartoe gegaan.”
Voor Osman is de Wij Zijn Hier-beweging niet alleen een hulpmiddel voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Hij wil door actie te voeren het Nederlandse volk duidelijk maken dat het asielbeleid niet klopt, en dat vluchtelingen vaak ten onrechte het stempel ‘uitgeprocedeerd’ krijgen opgedrukt. Nederlandse ambtenaren hanteren uiteindelijk een westerse benadering in de asielafhandeling. Om vast te stellen of het verhaal van een asielzoeker klopt vragen ze bijvoorbeeld wat de afstand is van de geboorteplek naar een ander dorp. “Somalië was in de tijd dat ik naar Nederland kwam nog een land waar de meeste mensen de tijd bepaalden op basis van de zon. Denk je dat zij enig idee hebben hoeveel één kilometer is?”
Wij Zijn Hier begon in 2012 toen een groep vluchtelingen tenten ging opzetten als noodopvang in de tuin van de Protestantse Diaconie in het centrum van Amsterdam. Een paar maanden later trokken ze in een gekraakte kerk in Bos en Lommer. De organisatie heeft in totaal achtien keer moeten verhuizen. Op het moment zijn ze verantwoordelijk voor drie gekraakte panden in Amsterdam, waar in totaal tweehonderd asielzoekers wonen. Wij Zijn Hier zegt op te komen voor vluchtelingen die onterecht geen verblijfsvergunning hebben gekregen van de overheid. Volgens de organisatie zou 35 procent van voormalige Wij Zijn Hier-bewoners zou inmiddels beschikken over een verblijfsvergunning gekregen.
Osman en Jone weten niet hoe lang ze nog in de Vluchtgemeente kunnen blijven. “Het kan zijn dat we hier nog maanden blijven wonen, maar voor hetzelfde geld moeten we er volgende week uit”, stelt Jone. In dat geval gaan ze op zoek naar het volgende pand om te kraken. Osman: “Zo lang als nodig is tot het Nederlandse migratiesysteem veranderd is”.