AMSTERDAM – Vandaag werd bekend dat Amsterdam jongeren gaat helpen met het afbetalen van problematische schulden. Hoe kijken deskundigen naar dit plan? ‘Zonder het doorbreken van vastgeroeste patronen werkt een geldinjectie niet.’
Vandaag liet PvdA-wethouder Marjolein Moorman weten dat de gemeente schulden van Amsterdamse jongeren gaat overkopen. Ook begeleidt een coach de jongeren bij het afbetalen van het bedrag. Woordvoerder Steven Schotte: ‘Als de jongeren slagen in het vinden van een baan of studie, scheldt de gemeente nog eens 750 euro kwijt.’
Jongerenwerker Milio van de Kamp is blij dat de gemeente individuele aandacht aan jongeren met schulden besteedt. ‘Het is belangrijk dat jongeren in lastige financiële situaties geholpen worden, benadrukt hij. ‘Vaak overkomt het ze zonder dat ze het doorhebben.’
Volgens van de Kamp leren jongeren met schulden hun gedrag vaak van hun ouders. ‘Als kinderen opgroeien in armoede, is dat alles wat ze kennen’, zegt hij. ‘Als jongvolwassene herhalen ze de financiële fouten van hun ouders, want ze weten niet beter.’
Het begint vaak bij kleine, onverstandige uitgaven, legt hij uit. ‘Als 14-jarige gebruik je de twee euro in je tas voor een broodje in de kantine, terwijl je je lunch al bij je had. Op je 17e sluit je een te duur abonnement af.’ Zeker als jongere is het lastig om de gevolgen in te schatten, zegt hij. ‘Opeens heb je 3000 euro schuld en schuldeisers op je dak.’
Ouder en wijzer
Woordvoerder Gabriëlla Bettonville van het NIBUD beaamt dat jongeren uit kansarme achtergronden extra gevoelig zijn voor schuld. ‘Het cliché ‘hoe ouder, hoe wijzer’ gaat hier echt op’, zegt ze. ‘Als je jong bent, weet je niet alle potjes te vinden, zeker als je ouders je dat niet hebben geleerd. Je administratie runnen is nog zoiets. Voor jongeren die bij de dag leven, kan dat gevaarlijk zijn.’
Bettonville is enthousiast dat de gemeente Amsterdam jongeren koppelt aan een coach. ‘Dat vermindert stress. Het is fijn dat jongeren met schulden nu aan de hand worden genomen en advies krijgen. Dat geeft ze ruimte om verder te kijken.’
Milio van de Kamp is sceptischer. ‘Dit plan raakt jongeren die al schulden hebben, maar wat doet de gemeente aan preventie?’, vraagt hij zich af. ‘Je kunt een geldinjectie geven, maar met vastgeroeste patronen, kom je zo weer in de schuld. Dan is het dweilen met de kraan open.’
Guilt
Van de Kamp benadrukt dat een schuld meer is dan het rood staan alleen. ‘Het woord schuld betekent zowel debt als guilt in het Engels, dat vind ik symbolisch. Jongeren met schulden voelen zich alleen, ze schamen zich.’ Ook naar de bredere context van schulden moet gekeken worden, vindt hij. ‘Niet alleen naar het afbetalen van het bedrag.’
Ook bij jongerenwerker Van de Kamp ontbrak een financiële opvoeding. ‘Ik leerde bijvoorbeeld niet dat ik een zorgverzekering moest afsluiten’, vertelt hij. Op zijn achttiende raakte hij in de schulden, totdat hij 3000 euro in de min stond. ‘Dat heeft een paar jaar geduurd’, legt hij uit.
Pas toen zijn schoonvader hem besloot te helpen, slaagde Van de Kamp erin om alles af te betalen. ‘Ik heb veel geluk gehad met zijn hulp’, zegt hij daarover. ‘Maar veel jongeren hebben dat geluk niet.’ Nu geeft hij lessen over armoede en schulden. Ook adviseert hij gemeentes en betrokken partijen.
‘We moeten af van de uitsluitend financiële benadering van schulden’, benadrukt Van de Kamp. ‘De maatschappelijke ongelijkheid en het sociaal-emotionele aspect is net zo belangrijk. Ook de gemeente moet dit doen, anders wordt hun programma een one size fits all dat niemand past.’