In Nijmegen en Leiden is de controversiële, rechtse Groot-Nederlandse Studentenvereniging (GNSV) al een paar jaar actief. Vrijdag was een eerste kennismakingsborrel in Utrecht. Wat voor vereniging is dit, en wanneer kunnen we ze verwachten in Amsterdam?
‘Rechts? Student? Jouw plek is in de GNSV!’ luidt de oproep op de website van de Groot-Nederlandse Studentenvereniging (GNSV). Wie verder leest, ziet dat de GNSV op het eerste gezicht niet veel lijkt te verschillen van andere studentenverenigingen. Zo zijn er borrels, cantussen en lezingen, en worden aspirant-leden tot hun ontgroening feut genoemd. Ook staat op de website dat de club een ‘conservatieve, kleurdragende vereniging’ is voor studenten met een ‘nationaal gevoel’.
Kennismakingsborrel
De GNSV zegt in totaal ongeveer 40 leden te hebben. De vereniging is sinds vier jaar actief in Leiden en sinds twee jaar in Nijmegen. Daar ontstond veel commotie rondom de vereniging, nadat leden van de GNSV tijdens de introductieweek slaags raakten met linkse activisten.
De vereniging wil nu in meer studentensteden voet aan de grond krijgen. Zo start ze vanaf komend collegejaar een Utrechtse tak. Vrijdag 24 januari was daar een eerste kennismakingsborrel. Volgens Frank Dijk, voorzitter van de Leidse afdeling, is uitbreiding naar Amsterdam ook ‘zeker een van hun doelen’, maar zijn die plannen ‘nog niet heel concreet’. Dijk wil net als de Nijmeegse voorzitter Daan Meershoek NAP Nieuws alleen schriftelijk te woord staan.
‘Extreemrechts’
De vereniging lijkt op basis van hun website en activiteiten onschuldig, maar of ze dat ook echt is, wordt betwist. De GNSV is opgericht door leden van de Geuzenbond, een Nederlandse jongerenorganisatie, die door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) is aangemerkt als extreemrechts en in de gaten gehouden wordt.
‘De GNSV en de Geuzenbond zijn feitelijk dezelfde organisatie’
Willem Wagenaar, onderzoeker naar rechts-extremisme bij de Anne Frank Stichting, noemt de GNSV zelf ook extreemrechts. ‘De GNSV maakt onderscheid op basis van etnische gronden, tussen mensen waarvan zij vinden dat die in dit geografische gebied horen, en mensen die dat niet horen’, vertelt Wagenaar. ‘Dat is één van de twee voorwaardes voor rechtsextremisme.’
De andere voorwaarde is dat de huidige liberale democratie afgewezen wordt, zegt Wagenaar. ‘De Geuzenbond en de GNSV zijn feitelijk dezelfde organisatie, want ze hebben dezelfde leden. Op de website van de Geuzenbond staat dat ze het solidarisme aanhangen. Dat is een soort Vlaamse vertaling uit de jaren ’30 van het fascisme uit Italië, een uitgesproken autocratische politieke ideologie.’
Wanneer is een organisatie extreemrechts?
Er zijn verschillende definities van extreemrechts, maar de Nederlandse inlichtingendienst (AIVD) rekent ‘vreemdelingenhaat (inclusief: antisemitisme en antimoslims), haat jegens vreemde (cultuur)elementen en ultranationalisme’ tot extreemrechts gedachtengoed. ‘Hierbij houden extreemrechtse activisten zich aan de kaders van de democratische rechtsorde.’ Lees hier meer over de verschillen tussen extreemrechts en radicaal rechts.
Lees verder onder de afbeelding.

De GNSV laat schriftelijk weten niet bij te houden of hun leden actief zijn voor de Geuzenbond. Ook vindt de vereniging dat ze niet extreemrechts zijn. ‘Het gebruik van de term extreemrechts impliceert dat wij een organisatie zouden zijn die antidemocratische middelen wil gebruiken om politieke doelstellingen te behalen. Deze omschrijving is niet van toepassing op onze vereniging.’
Animo
Dat de GNSV nu opkomt, is niet vreemd, zegt hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) Sarah de Lange. ‘In andere landen is het al lang gebruikelijk dat extreem- en radicaal rechtse studentenorganisaties actief zijn op universiteiten. De oprichting van gelijkaardige groeperingen in Nederland past in de bredere groei van extreem- en radicaal rechts. Niet alleen in Europa, maar in grote delen van de wereld.’
‘Jongeren voelen zich aangetrokken tot extreemrechts omdat ze ergens bij willen horen’
De Lange verwacht dan ook dat er in Amsterdam voldoende studenten zijn die lid zouden willen worden van de GNSV. ‘Ook onder hoger opgeleide jongeren is er animo voor het lidmaatschap van extreem- en radicaal rechtse studentenorganisaties, ook in een stad als Amsterdam. De steun voor radicaal rechtse politieke partijen is onder jongeren de afgelopen jaren het sterkst gestegen.’
Dat komt deels doordat jongeren sowieso meer openstaan voor nieuwe partijen en bewegingen, zegt De Lange. ‘Voor wat betreft extreemrechtse organisaties geldt dat jongeren zich daartoe aangetrokken voelen door hun zoektocht naar hun identiteit en omdat ze ergens bij willen horen.’
‘Een aantal studenten hebben al gevraagd wanneer wij een Amsterdamse afdeling beginnen’
Volgens GNSV-voorzitter Dijk staat in ieder geval buiten kijf dat er voldoende animo is voor een rechtse studentenvereniging in Amsterdam. Hoewel hij niet zegt om hoeveel studenten het precies gaat, zegt Dijk dat hij al ‘van een aantal studenten de vraag gekregen wanneer wij een Amsterdamse afdeling gaan beginnen’.