Met een gids over de Wallen wandelen is populair onder toeristen. Verschillende bedrijven bieden dergelijke tours aan. De politiek is niet onverdeeld enthousiast. De Amsterdamse CDA-fractie vindt dat de tours een te romantisch beeld geven van prostitutie. Nieuw Amsterdams Peil nam de proef op de som en liep een rondje mee door de rosse buurt.
AMSTERDAM, 3 februari – Bij het monument op de Dam staat een jongen met een bord in zijn hand. Op zijn hoofd draagt hij een bontmuts: het vriest. “Red light district tour?”, vraagt een vrouw. De jongen adviseert haar om nog even koffie te halen bij de Coffee Company, de tour begint om 19.15 uur. “Het is het veiligste gebied van de stad, toch durven veel mensen niet in hun eentje naar de Wallen”, vertelt hij. “Dat verklaart het succes van deze tours.”
De jongen met de bontmuts heet Alex, is 22 jaar en komt uit Sint Petersburg. Hij is de manager van de Nederlandse tak van Sandeman’s New Europe Tours, een organisatie die in grote Europese steden wandeltochten organiseert. “De gidsen zijn freelancers. Ze moeten energiek zijn en humor hebben.”
Sandeman’s New Europe Tours is een van de acht organisaties die walking tours door de rosse buurt aanbiedt op citymarketing-website Iamsterdam.com. In november 2011 leidde de aanprijzing van het Wallengebied op de website tot commotie in de gemeenteraad. “Het beste tijdstip om de fluorescerende rode gloed van de Wallen te zien is als de zon ondergaat”, stond er tot november bijvoorbeeld op de website te lezen.
De CDA-fractie vond de site promotie voor de Wallen. Fractievoorzitter Marijke Shahsavari en duoraadslid Diederik Boomsma schreven een opiniestuk in dagblad Trouw, waarin ze opriepen de promotie op de gemeentelijke website te staken. Iamsterdam.com wordt bekostigd door de gemeente Amsterdam en onder meer het Amsterdamse Toerisme en Congres Bureau en het Amsterdams Uitbureau.
Het CDA kreeg bijval van loco-burgemeester Lodewijk Asscher (PvdA). Twee maanden na de klachten van het CDA heeft wethouder Carolien Gehrels (Economische zaken, PvdA) actie ondernomen. “Reclame voor de Wallen is niet aan de orde”, schrijft zij in een brief aan de raadsleden.
Wat er concreet is veranderd: de informatie over de Wallen en rondleidingen in het gebied staan niet meer op de homepage van Iamsterdam.com, en de informatie over rondleidingen is korter en zakelijker geworden.
Maar wie “Red Light District” typt in de zoekbalk, vindt nog steeds 93 resultaten. De informatie over de Wallen staat in enigszins andere volgorde dan in november. Voorheen stond er dat “de meeste stereotypen over het gebied waar zijn” – er zijn sekswinkels, peep shows en bordelen. Dat is nu geworden: “sommige stereotypen over het gebied zijn waar”, met daarachter hetzelfde rijtje.
Van de eerste tien hits zijn acht nog steeds reclamepraatjes voor walking tours over de Wallen. De informatie bij een aantal van die tours is inderdaad wat ingekort, maar bijvoorbeeld bij de rondleiding van Sandeman’s New Europe Tours staat nog steeds: “Onze gidsen vertellen u de verhalen die de Wallen één van de interessantste en populairste attracties van Europa maken”.
Al noemt Gehrels het geen reclame meer, klanten weten de tours nog steeds zonder moeite te vinden. Bij de Coffee Company wacht inmiddels een groep van vijftien mensen voor een rondleiding van New Europe-gids Ged, die uit Manchester komt en sinds 2009 in het Wallengebied woont. Het merendeel van de deelnemers is in de twintig of begin dertig. Meer vrouwen dan mannen, veel stelletjes. De meeste geïnteresseerden vanavond komen uit Australië.
Ged spreekt zijn volgelingen toe: “We zullen veel vrouwen zien in bikini’s, maar neem geen foto’s van ze. Die vrouwen trekken zich niets aan van je camera, die maken ze zo kapot.” Hoewel er geen auto voorbij rijdt op de Dam, wacht het gezelschap netjes voor het rode verkeerslicht. Als de meute richting de Warmoesstraat loopt, vertelt Ged over de geschiedenis van de prostitutie in het oude Egypte en maakt hij zijn gevolg attent op de dvd’s met “oma porn”. “Oma is Dutch for grandmother.”
De zaken met lederwaren en pornofilms waar de groep langs wordt geleid, zijn volgens Ged slechts het voorspel. Iedereen is hier gekomen voor de vrouwen achter roodverlichte ramen. Op de brug bij de Oudezijds Achterburgwal weten de toeristen niet wat ze zien. Stiekempjes kijken ze in de richting van de dansende, bijna naakte prostituees. “Prostitutie is legaal in Nederland. Sinds begin dit jaar zijn de sekswerkers niet meer vrijgesteld van belasting”, vertelt Ged. “Veel vrouwen komen uit Oost-Europa. Het zijn seizoensarbeiders. Ze kunnen hier in korte tijd een vermogen verdienen.”
Dan komen de ramen met transseksuelen aan bod. Ged vertelt over de consumentenwebsites waarop prostituees worden gerecenseerd. Een pasgetrouwd stel scheidt zich van de groep af om een bezoek te brengen aan het Casa Rosso. De groep loopt nog een rondje om de Oude Kerk. Bij het Prostitutie Informatie Centrum (PIC) houdt Ged halt voor een laatste monoloog. “Deze vrouwen verdienen ons respect. In zes minuten zorgen zij voor een lach op ons gezicht.” En tot slot: “Always remember: it’s their career choice.”
Diederik Boomsma, duoraadslid van het CDA, is niet blij met dit soort tours. De informatie is “echt schandalig”. Rondleidingen over de Wallen kun je niet verbieden, geeft hij toe, maar het is “des te belangrijker” dat de gemeente dan wel de waarheid over prostitutie duidelijk maakt op haar website.
Als blijkt dat Gehrels niet meer gaat doen dan de aanpassingen op de citymarketing-website, ziet Boomsma het liefst dat tour operators en reisgidsen door de gemeente “worden aangesproken” dat ze “de realiteit onder ogen moeten brengen van mensen die de Wallen bezoeken”. Het lijkt Boomsma een goed idee om een bord aan het begin van het Wallengebied te plaatsen: “Dear Visitor. Prostitutie is legaal in Nederland, maar bezoekers moeten zich ervan bewust zijn dat het onmogelijk is om zeker te weten in welke mate sekswerkers vrijwillig voor hun beroep hebben gekozen.”
Na bijna twee uur in de kou heeft de groep van Ged genoeg prostituees aan zich voorbij zien trekken. Aan het eind van de tour wacht iedereen een shotje Jägermeister.