Blauw-gele sjaaltjes worden uit een kartonnen doos gehaald. Uit een busje komt een gele container vol protestborden. “Nooit meer onzichtbaar”, steekt er uit. Een klein groepje mensen sleept de doos, de container en een megafoon mee van het Weesperplein naar beneden, het metrostation in. Vanuit alle ingangen van het station komen mensen er op aflopen.
Schoonmakers van vervoersbedrijf GVB voeren vandaag actie in het kader van de lopende CAO-onderhandelingen. Die onderhandelingen voor de hele schoonmaaksector slepen zich al maanden voort, maar vandaag wordt er actie gevoerd voor GVB-specifieke zaken. De schoonmakers zitten in een lastige situatie. Ze werken voor het GVB, maar zijn in dienst bij werkgeversorganisaties ISS, Succes of CSU. Maar wie er ook over gaat, ze willen meer loon, een lunchplek en gratis vervoer.
Er wordt muziek opgezet en de microfoons worden getest. In het midden van de kring van zo’n dertig schoonmakers zet iemand een kistje neer, dat zometeen als podium moet dienen. “Schoonmaken is een vak”, “Wij gaan door”. Als alle borden uit de container zijn, gaat de deksel dicht en kan de container door voor trommel. “Actie, actie, actie”, roept iemand door de megafoon. “Wij gaan door, wij gaan door”, klinkt er op het ritme van de trommel.
“Wij zijn het zat. Wij willen ons gezin kunnen onderhouden”, begint een van de GVB-schoonmakers zijn speech. “Wij willen normale plekken om te lunchen tijdens ons werk en we willen gratis kunnen reizen.” Khadija Hyati, president van het ‘schoonmakersparlement’ binnen de vakbond FNV Schoonmaak, licht toe: “De medewerkers van het GVB mogen altijd gratis reizen, de schoonmakers krijgen niet eens hun woon-werkverkeer vergoed.” “En als de schoonmakers willen lunchen”, gaat ze verder, “moeten ze dat vaak op straat doen”. Ze mogen niet op dezelfde plek als GVB’ers lunchen, of er is gewoon geen geschikte plek. Op de sectorbrede eis van 2.5 procent loonsverhoging wordt volgens de vakbond niet gereageerd. Schoonmakers verdienen nu gemiddeld 1400 euro per maand.
De aanwezige schoonmakers reiken de werkgevers aan elkaar geregen oude, versleten schoenen aan. “Omdat wij geen geld hebben om nieuwe schoenen te kopen”, roepen de schoonmakers. Tom Middelkoop, financieel directeur van het GVB, reageert: “Ik waardeer jullie werk en betrokkenheid enorm en wil ingaan op wat jullie vragen.” Hij zegt toe dat hij er werk van gaat maken om de schoonmakers een goede pauzeplek te geven. Maar hij zegt ook gelijk dat het GVB niet kan ingrijpen in de CAO’s van het schoonmaakpersoneel. “Dat is iets tussen jullie en de werkgevers.” Die werkgevers hebben vandaag nauwelijks een rol. Als laatste komen enkele vertegenwoordigers van ISS, Succes en CSU bij de actievoerders staan, en als eerste zijn ze ook weer weg.
Ellen Demirdag, organizer bij FNV Schoonmaak, is blij dat het GVB nu heeft toegezegd dat ze met de arbeidsomstandigheden aan de gang gaan. “Daar zijn al vijftien jaar problemen mee.” Wat betreft het gratis reizen, schuiven het GVB en de werkgeversorganisaties volgens haar makkelijk de schuld op elkaar af. “De schoonmakers voelen zich gewoon medewerker van het GVB, dus het is een verantwoordelijkheid van beide partijen.”
Ori, die al zeventien jaar schoonmaakt voor het GVB, is blij met de actie van vandaag. Wel heeft hij nog meer eisen. Er moeten meer schoonmakers komen, want de werkdruk is hoog. Zelf werkt hij met chemicaliën om graffiti van metro’s te verwijderen. “Dat is ongezond, maar ik krijg er niet extra voor betaald. Ik bouw nauwelijks een pensioen op.”
“Lieve mensen, 14 februari zit ik weer voor jullie aan de onderhandelingsactietafel”, roept Khadija Hyati als de actie na drie kwartier tegen zijn eind loopt. Als er op die onderhandelingsdag geen bod voor een loonsverhoging wordt gedaan en er niet op de andere eisen wordt ingegaan, gaan ze staken. Want “onzichtbaar zijn, dat laten we niet gebeuren.”